Boek 2

De aanslag, Harry Mulisch

Opdracht lezen voor de lijst

1. Anton maakt op zijn achtste iets afschuwelijks mee: hij verliest zijn ouders en broer en is dan, zo zou je kunnen zeggen, alleen op de wereld. Is De aanslag daarmee ook een droevige roman? Heb je tijdens het lezen een traantje moeten wegpinken/een zakdoek nodig gehad? Kies uit: ja, regelmatig / een enkele keer / nee, nooit.

nee ik heb nooit een traantje moeten wegpinken of iets. Want ik houd niet zeer erg van boeken en de emoties in de boeken krijg ik niet al te goed mee.

2. Mensen reageren allemaal verschillend wanneer ze een verschrikkelijke gebeurtenis hebben meegemaakt. Toch hebben onderzoekers wel een aantal gedragingen gevonden die je vaak terugziet bij mensen die een trauma moeten verwerken en/of rouwen. Hieronder zie je de meest voorkomende (zie ook bron 1):

Herbeleven

- steeds weer aan de gebeurtenis denken
- naspelen wat er is gebeurd
- nachtmerries hebben
- heftig reageren op dingen die aan de gebeurtenis doen denken (emotioneel of lichamelijk)

Vermijden

- er niet over willen praten
- plaatsen, dingen of mensen die doen denken aan de gebeurtenis vermijden
- ontkennen dat het is gebeurd- zich terugtrekken/afzonderen
- plezier in hobby's en interesses verliezen
- negatieve gedachten over de toekoms hebben

Verhoogde prikkelbaarheid

- moeite hebben met concentreren
- moeilijk inslapen/doorslapen
- snel boos zijn op anderen
- snel schrikken (bijvoorbeeld van harde geluiden)
- heel waakzaam zijn

Overige reacties

- schuldgevoelens hebben
- last hebben van buikpijn/hoofdpijn
- regressief gedrag (bijvoorbeeld weer in bed plassen of duimzuigen, zich aan ouders vastklampen)
- roekeloos zijn (bijvoorbeeld zonder te kijken de straat oversteken)

anton heeft geen last van herbelevingen omdat hij geen nachtmerries heeft en hij denkt er niet al te veel aan alleen als hij met de aanslag in aanraking komt.

hij heeft wel last van het vermijden want hij wil niet graag terug naar haarlem (de plek waar de aanslag was). hij gaat alleen teug bij de verjaardag van zijn vriend, en dan gaat hij ook terug naar waar eerst zijn huis stond. daar loopt hij ook naar een beeld van de herdenking van de aanslag. hij gaat ook nog een keer terug wanneer zijn dochter er meer over wil weten wat er toen gebeurt is. hij trekt zich ook snel terug en dit is ook voor het vermijden van het verleden.

hij heeft geen last van een verhoogde prikkelbaarheid want hij kan zich gewoon prima concentreren op zijn studie. en hij slaapt ook gewoon prima alleen heel soms word die is een keer wakker.

hij heeft ook geen overige reacties want hij is heel erg op zichzelf. hij probeert alleen het verleden te vermijden, maar als het moet dan moet het. ook probeert hij als hij dingen ziet de puzzel van die avond compleet te krijgen.

3.

In de laatste episode krijgt Anton in zijn Italiaanse huisje een angstaanval. (Vanaf: 'Omdat de slager in het dorp…'). Bij welk van de gedraging(en) in het schema past dit hoofdstuk het best? Licht je antwoord toe.

Het hoord denk ik het meest bij overige reacties, omdat het klachten zijn. Zoals die angstaanval, hij word hier voor behandeld waardoor het wel afneed.

4.

Aan het slot van de roman, als Anton de hele toedracht weet, bevindt hij zich in een mensenzee. Passen de gevoelens die hij dan heeft bij de gedragingen die bij vraag 2 staan beschreven? Licht je antwoord toe.

Een deel, maar hij is dan minder afgesloten dus eigenlijk wisselen de gedragingen. Hij word nu meer open voor wat er gebeurd. En daardoor word Anton geconfronteerd met het verleden, en dat deed hij vroeger niet.

5.


Stel je voor: Mulisch had de scenes uit vraag 3 en 4 vanuit het ik-perspectief van Anton geschreven. Met welke uitspraken ben je het dan eens en met welke niet? Licht je antwoord steeds toe.

1. Ik denk wel dat het dan een emotioneler boek word, omdat je dan echt Anton zijn gevoelens voelt, doordat je het vanuit zijn ogen in het verhaal zit. Voel je een beetje wat Anton voelt en dat maakt het emotioneler.

2. Ik denk niet dat de aanslag dan een beter boek zal zijn, want dan word het verhaal eenzijdig. Dat is het verhaal nu niet, omdat je steeds met een andere bril naar het leven kijkt van Anton, doordat het perspectief net telkens het zelfde is. Ook een voordeel er van is dat het verhaal blijft boeien terwijl je het leest.

3. Ik denk dat het wel helpt voor mensen die een trauma hebben te verwerken. Omdat ze nu zien dat je ook een leven kan lijden zonder dat je er elke minuut van de dag aan denkt. Het kan ook lastiger zijn, omdat je doormiddel van het verhaal juist terug moet denken aan je eigen trauma.

4. Ik denk dat het wel lastiger te lezen word, omdat je het vanuit een oogpunt ziet. Daardoor moet je zelf meer denken en verhalen aan elkaar vast koppelen. Het verhaal is nu wel redelijk makkelijk te lezen, doordat alle informatie door de schrijver aan elkaar word gekoppeld. Hoef je zelf niet veel meer te denken en is het dus goed te lezen.

5.

Waarom zou Mulisch voor De aanslag nu juist gekozen hebben voor een auctoriale verteller? Baseer je antwoord op wat je bij vraag 1 t/m 5 hebt geantwoord.

1