De Cittaslow-beweging zag het licht in 1999 als briljant geesteskind van Paolo Saturnini, voormalig burgemeester van Greve in Chianti, een klein plaatsje in Toscane.
Hij kreeg nieuwe ideeën over de gemeente zelf en over de ontwikkeling ervan, met de nadruk op het verbeteren van de kwaliteit van leven, en besloot te proberen het hele land mee te krijgen. Zijn ideeën werden al snel overgenomen door de burgemeesters van Bra (Francesco Guida), Orvieto (Stefano Cimicchi) en Positano (Domenico Marrone) en later kregen ze ook de steun van de president van de Slow Food-beweging, Carlo Petrini. Het belangrijkste doel van Cittaslow, toen en nu nog steeds, is het overbrengen van de filosofie over Slow Food naar lokale gemeenschappen en naar de stadsbesturen, waarbij de principes van de ecogastronomie worden toegepast op het dagelijks leven.
Gemeenten die zich bij de organisatie aansluiten, putten hun motivatie uit het leven van vroeger, toen de mens nog de langzame en gezonde opeenvolging van de seizoenen volgde. Ook van belang zijn de gezondheid van de inwoners, de authenticiteit van producten en goed voedsel, de rijkdom van fascinerend handwerk en waardevolle kunst, pleinen, theaters, winkels, cafés, restaurants, spirituele plaatsen en ongerepte landschappen, alles gekenmerkt door de spontaniteit van religieuze vieringen en respect voor tradities via de vreugde van langzaam en rustig leven.
Goed leven betekent: kunnen genieten van de faciliteiten, diensten en voorzieningen die het leven voor de inwoners gemakkelijk en plezierig maken.
Slow leven houdt in: je langzaam haasten, ‘festina lente’, zoals men vroeger zei in het Latijn. Dagelijks op zoek zijn naar een bewuster leven in de moderne tijd, met andere woorden op zoek naar het beste uit het verleden, om daar dankzij het beste van de hedendaagse en toekomstige mogelijkheden van te genieten.
Dit alles zal resulteren in technologische mogelijkheden, moderne oplossingen op het gebied van communicatie, transport, inkomen, productie en verkoop.
Het leven in en het besturen van een Cittaslow is in feite een bepaalde manier om er een gewone levensstijl op na te houden in plaats van de hedendaagse trend te volgen.
En dan is uiteraard de bedoeling: minder hectisch, minder productiegericht en minder snel. Het lijdt geen twijfel dat dit menselijker, milieubewuster en verstandiger is voor de huidige en toekomstige generaties. Het project eerbiedigt kleine realiteiten in een steeds meer globaliserende wereld.
Cittaslow promoot het gebruik van technologie gericht op de verbetering van de kwaliteit van het milieu en het gemeentelijk netwerk, en daarnaast het waarborgen van de vervaardiging van eerlijke voedingsproducten die bijdragen aan het karakter van de regio.
Bovendien ijveren Cittaslows voor een dialoog en goede communicatie tussen lokale producenten en consumenten. Door middel van overkoepelende ideeën ten aanzien van milieubehoud, het bevorderen van duurzame ontwikkeling en de verbetering van de kwaliteit van leven, stimuleren Cittaslows voedselproducenten tot het gebruik van natuurlijke en milieuvriendelijke technieken. Eén van de promotiemethodes is om dit te doen via de zogenaamde Presidia.
De aanduiding ‘Cittaslow’ groeit uit tot het kwaliteitsmerk van kleinere gemeenten. Alleen die met minder dan 50.000 inwoners kunnen zich aansluiten. Cittaslows zijn geen hoofdsteden of zetels van regionale regeringen, maar sterke gemeenschappen die ervoor gekozen hebben de kwaliteit van het leven van hun inwoners te verhogen en daarvoor beleid vaststellen.
We leven in een tijd waarin je met één klik van je vinger enorm veel kennis en informatie kan verzamelen van internet. Aan de andere kant worden door de wereldeconomie de verschillen in cultuur en ambities steeds kleiner. Carlo Petrini van Slow Food en het Terra Madre-project gelooft dat het mogelijk is om internet te gebruiken om kleine gemeenschappen te helpen ervaringen, cultuur, de beste manier van werken en projecten uit te wisselen. Dit is het uitgangspunt van Cittaslow, het internationale samenwerkingsverband van gemeentes waar het leven heerlijk is en dat is opgericht in Orvieto in oktober1999.
Uit het Cittaslow-manifest: “Een wereldwijd netwerk bouwen om de beste manier van werken voor het besturen van een ‘langzame stad’ te delen. Vanuit de ervaring van Slow food en Cittaslow werd een nieuwe culturele en wetenschappelijke aanpak ontwikkeld: van voedsel tot landbouw, van landbouw tot het milieu, van het milieu tot leefruimte. ‘Langzame stad’ staat centraal in ‘slow’ landen en een nieuw bewustzijn”(…)
Cittaslow-gemeenten mogen nu wel niet allemaal perfect zijn, maar het zijn gemeenten die onder de invloed van Slow Food proberen het beste te halen uit de moderne tijd, terwijl ze toch hun gemeenschapszin blijven behouden. Dit komt allemaal voort uit het oorspronkelijke idee van Paolo Saturnini, de vroegere burgemeester van Greve in Chianti, dat de burgemeesters van enkele plaatsen moesten samenwerken met elkaar en met Slow Food voor het grootse gezamenlijke project Cittaslow, zelfs al lijkt een dergelijk project onrealistisch in deze snelle tijd. Nu is de samenwerking al gegroeid tot ongeveer 100 gemeentes in 11 landen. Het koppelt overheden, inwoners en leden die gezamenlijke ervaringen willen delen, waardoor het project niet meer alleen over goede kwaliteit voedsel gaat, maar nu ook duurzaamheid, gastvrijheid en sociale diensten omvat. Een nieuw soort landbouw en een ethische manier van consumeren worden ondersteund. Het doel van Cittaslow is het behouden van de identiteit en de geest van de gemeenschap ondanks de problemen van de huidige tijd, door de beste aspecten van de globalisering te gebruiken zonder zichzelf op te offeren.
Lokale gemeenschappen floreren bij het onderkennen en delen van hun speciale kwaliteiten. Ze floreren wanneer ze een gezamenlijke, eigen identiteit ontdekken waar ze bij horen, en die door anderen op waarde wordt geschat.
Het Werelddorp Cittaslow mag dan ongeëvenaarde mogelijkheden gecreëerd hebben voor de uitwisseling van goederen en ideeën, het kan ook leiden tot een ongekende uniformiteit die fnuikend is voor individualiteit en creativiteit op lokaal niveau. Een alternatieve visie die snel aan populariteit wint, is die waarbij het streven naar en de verspreiding van voortreffelijkheid niet wordt gezien als iets dat slechts voor enkelen is weggelegd, maar als een voor iedereen verrijkende ervaring. Dit is het motto van het Cittaslow-netwerk.
Slow Food-netwerk
Het Slow Food-netwerk, dat ontstaan is uit een zoektocht naar de kwaliteit van het leven gebaseerd op goed eten, heeft al een gevestigde internationale reputatie en een wereldwijde aanhang van 70.000 individuele leden. De gemeenten die Slow Food principes omarmd hebben, komen nu bij elkaar om een internationaal Cittaslow-netwerk te vormen. Deze gemeenten zullen gelijksoortige experimenten uitvoeren en zich houden aan een gezamenlijke gedragscode die het belang onderstreept van de kwaliteit van het leven in hun lokale gebieden, evenals van (uiteraard) goed eten, wijn, en het bieden van gastvrijheid aan bezoekers (tijdelijke inwoners)!