| Niv | Arrangement | Leerdoelen | Begrippen | 
| vmbo | - Wij en zij in de wijk | 
Je kunt de begrippen identiteit, etniciteit en nationaliteit beschrijven.Je kunt beschrijven wat er wordt bedoeld met tolerantie, uitsluiten, insluitenJe kunt uitleggen dat je identiteit een optelsom is van allerlei eigenschappen.Je kunt het verschil tussen persoonlijke identiteit en sociale of groepsidentiteit beschrijven.Je kunt beschrijven hoe je met jouw eigen identiteit ook deel uitmaakt van groepsidentiteit(en).Je kunt uitleggen hoe je groepen aan de hand van hun identiteit van elkaar kunt onderscheiden. | identiteit tolerantie
 open grenzen
 etnicteit
 insluiten
 gesloten grenzen
 culturele identiteit
 uitsluiten
 natuurlijke grenzen
 nationaliteiit
 mentaliteit
 kunstmatige grenzen
 culturele verschillen
 grenzen
 | 
| vmbo | - Inburgeren | 
Je kunt de begrippen integratie en inburgering beschrijven.Je kunt beschrijven voor wie een inburgeringsexamen bedoeld is.Je kunt beschrijven hoe inburgering verloopt.Je kunt uitleggen wat inburgering met integratie te maken heeft.Je kunt, doordat je dit hebt onderzocht, uitleggen bij welke vorm van integratie inburgering het beste past.Je kunt een mening vormen over in hoeverre nieuwkomers volgens jou moeten inburgeren. | nationaliteit assimilatie
 integratie
 culturele identiteit
 inburgering
 | 
| vmbo | - Voel je verantwoordelijk | 
Je kunt het verschil beschrijven tussen geschreven en ongeschreven regels.Je kunt de begrippen betrokkenheid en participatie beschrijven.Je kunt onderkennen dat elke samenleving regels nodig heeft.Je kunt twee voorbeelden noemen van regels die kunnen bijdragen aan beter burgerschap en meer sociale samenhang.Je kunt onderkennen dat iedereen wel eens regels overtreedt en kun je benoemen waarom jij dat weleens doet.Je kunt uitleggen dat er discussie is over de regels in de samenleving.Je kunt toelichten welke regels naar jouw mening voor iedereen moeten gelden. | burgerschap geschreven regels en ongeschreven regels
 sociale samenhang
 betrokkenheid en participatie
 | 
| vmbo | - Hoe god verdween uit Jorwerd | 
Je kunt de begrippen mentale verstedelijking, plufiformiteit en mentaliteit beschrijven.Je kunt een goed beeld weergeven van de veranderingen in het leven dorps- en plattelandsleven in de afgelopen halve eeuw.Je kunt twee verschillen benoemen tussen het dorpsleven vijftig jaar geleden en dat van tegenwoordig en daar een verklaring voor geven.Je kunt uitleggen waarom er vooral verschillen van levenswijzen zijn binnenin dorpen en steden en nauwelijks tussen dorpen enerzijds en steden anderzijds.Je kunt beschrijven hoe verenigingen, buurthuizen en sociaal-culturele instellingen gemeenschapszin in een dorp kunnen helpen kweken. | mentale verstedelijkingpluriformiteit
 mentaliteit
 verenigingen
 sociaal-culturele instellingen
 club- en buurthuiswerk
 brede school
 | 
| vmbo | - Leefbaarheid van wijken | 
Je kunt de begrippen ruimtelijke kwaliteit, leefbaarheid en veiligheid beschrijven.Je kunt beschrijven wat bedoeld wordt met een Vogelaarwijk, krachtwijk of prachtwijk.Je kunt benoemen dat de rijksoverheid gemeenten geld geeft voor de verbetering van achterstandswijken.Je kunt een minimaal twee maatregelen opnoemen die gemeenten kunnen nemen om de veiligheid en leefbaarheid in zo’n wijk te verbeteren.Je kunt toelichten wat jij vindt van de aanpak van minister Vogelaar voor verbetering van 40 achterstandswijken in 2007. | ruimtelijke kwaliteit of leefbaarheid, onderhoudstoestand, veiligheid
 | 
| vmbo | - Je wijk verbeteren | 
Je kunt de begrippen burgerschap, sociale controle en participatie beschrijven.Je kunt beschrijven wat er bedoeld wordt met het opzoomeren van een straat of wijk.Je kunt benoemen waar voor het eerst een wijk of straat werd opgezoomerd.Je kunt minimaal twee doeleinden noemen om een straat of wijk op te zoomerenJe kunt een of meer geschikte manieren beschrijven om je eigen wijk te opzoomeren. | burgerschap sociale samenhang
 betrokkenheid en participatie
 ruimtelijke kwaliteit of leefbaarheid
 sociale controle
 | 
| vmbo | - België: Vlamingen en Walen | 
Je kunt de begrippen federale staat, chauvinisme, meerderheidsbeginsel beschrijven.Je kunt het verschil tussen territoriaal beginsel en culturele identiteit beschrijven.Je kunt uitleggen waarom Nederlanders zich meestal op de eerste plaats Nederlander voelen en Belgen zich niet op de eerste plaats Belg maar Vlaming of Waal.Je kunt uitleggen hoe de grens tussen Nederland en België ontstaan is.Je kunt uitleggen hoe de grens tussen Wallonië en Vlaanderen ontstaan is en waarom deze grens taalgrens heet.Je kunt beschrijven waarom België een federale staat is en Nederland niet.Je kunt uitleggen dat dit verschil tussen Nederland en België verklaard kan worden uit de tegenstelling tussen Walen en Vlamingen. | federale staat culturele identiteit
 chauvinisme
 territoriaal beginsel
 meerderheidsbeginsel
 | 
| vmbo | - België en Nederland | 
Je kunt de begrippen federale staat, chauvinisme, meerderheidsbeginsel beschrijven.Je kunt het verschil tussen territoriaal beginsel en culturele identiteit beschrijven.Je kunt uitleggen waarom Nederlanders zich meestal op de eerste plaats Nederlander voelen en Belgen zich niet op de eerste plaats Belg maar Vlaming of Waal.Je kunt uitleggen hoe de grens tussen Nederland en België ontstaan is.Je kunt uitleggen hoe de grens tussen Wallonië en Vlaanderen ontstaan is en waarom deze grens taalgrens heet.Je kunt beschrijven waarom België een federale staat is en Nederland niet.Je kunt uitleggen dat dit verschil tussen Nederland en België verklaard kan worden uit de tegenstelling tussen Walen en Vlamingen. | Enclave IJzeren Rijn, natuurlijke grens, kunstmatige grens
 | 
| vmbo | - Rusland   | 
Je kunt de begrippen deelrepubliek, federatie, nationalisme en regionalisme beschrijven.Je kunt het verschil tussen Rusland en de Russische Federatie beschrijven.Je kunt benoemen dat Rusland is opgebouwd uit diverse gedeeltelijk zelfstandige republieken.Je kunt benoemen dat niet-Russen op alle terreinen in Rusland worden achtergesteld.Je kunt benoemen dat andersdenkenden (waaronder homoseksuelen) hardhandig worden aangepakt.Je kunt het begrip russificatie beschrijven en kun je uitleggen dat dit kan leiden tot (politieke) spanningen en conflicten, met name langs de randen van Rusland (het zuidwesten in de Kaukasus). | Deelrepubliek Russificatie Federatie
 Regionalisme Nationalisme
 Separatisme
 | 
| vmbo | - De nieuwe koude oorlog | 
Je kunt de begrippen territoriale wateren, fauna, zee-ijs een noordelijke doorvaart beschrijven.Je kunt uitleggen waarom het Noordpoolgebied steeds toegankelijker wordt voor scheepvaart.Je kunt benoemen dat er grondstoffen te winnen zijn en minimaal twee voorbeelden van deze grondstoffen opnoemen.Je kunt uitleggen welke delen van het Noordpoolgebied door welke landen in bezit mogen worden genomen.Je kunt uitleggen waarom er ruzie is ontstaan over de verdeling van het gebied en welke landen er ruzie maken.Je kunt minimaal twee voor- en nadelen noemen van de ontginning van grondstoffen. | territoriale wateren, zee-ijs, fauna, noordelijke doorvaart
 |