Onderstaande vaardigheid (het gebruiken van...) komt voor het eerst voorbij in leerjaar 1 (factoren om te migreren) en in leerjaar 2 verder verdiept. Halverwege leerjaar 2 worden onderstaande factoren en invalshoeken als bekend beschouwd. Dit is een samenvatting van de aantekeningen...vaardigheden moet je oefenen!
Factoren (beschrijven en verklaren)
Bij aardrijkskunde beschrijf en verklaar je gebieden of verschijnselen.
Bij beschrijven is een belangrijke vraag: Wat is daar?
Bij verklaren is een belangrijke vraag: Waarom is dat daar? Het antwoord op een verklarende vraag zal vaak 'Omdat...' bevatten.
Verklaren zal je op basis van natuurlijke of menselijke factoren doen.
Natuurlijke factoren
- Klimaat: temperatuur, neerslag enz.
- Natuurkrachten: vulkanisme, aardbevingen, erosie enz.
Menselijke factoren
- Economisch: geld en werk
- Sociaal: (samen)leven van mensen
- Cultureel: taal, godsdienst, geschiedenis, gewoontes enz.
- Politiek: regering, regio's, gemeenten enz.
Je ziet hieronder bij de invalshoeken dat dit de menselijke factoren zijn. Bij de invalshoeken zie je een onderwerp meer staan: milieu.
Bij de factoren kunnen we 'ecologisch' toevoegen. Deze factor is een wisselwerking tussen natuurlijke en menselijke factoren. Ecologie gaat over de wisselwerking tussen organismen (mens, plant en dier) en hun milieu (= leefomgeving).
Invalshoeken
Je kunt op verschillende manieren naar een probleem kijken. Dat noem je een invalshoek.
- Economisch
- Sociaal
- Cultureel
- Politiek
- Milieu (leefomgeving)
Niet alles heeft dezelfde oorzaak...
Er zijn veel voorbeelden te bedenken waarbij er niet 1 menselijke oorzaak aan te wijzen is voor een probleem. De Isla op ons eiland zorgt voor verslechtering van onze leefomgeving (milieu). Er zijn minimaal twee oorzaken te bedenken. Bijvoorbeeld het feit dat er te weinig geld beschikbaar is om de fabriek schoner te maken (= economisch). Maar ook dat de regering van het eiland geen strenge regels heeft (of naleeft) met betrekking tot de Isla (= politiek).
We omschrijven dit als politiek-economisch.
Wanneer je menselijke factoren gaat combineren schrijf of zeg je meestal eerst 'sociaal' of ' politiek' en daarna de andere factor. Het is sociaal-economisch en niet economisch-sociaal.
Vaardigheden met betrekking tot factoren en invalshoeken
Je kunt de factoren/invalshoeken herkennen bij vraagstukken
Je kunt de factoren/invalshoeken gebruiken in beargumenteringen, uitleg en meningsvorming