Rationeel, wat is dat?

 

Rationaliteit. Er is bijna geen begrip in de economie dat zo controversieel is. Maar wat betekent het eigenlijk, om rationeel te zijn? Een kleine blik in de online Van Dale (vandale.nl) geeft ons het volgende:

"ra·ti·o·neel (bijvoeglijk naamwoord; vergrotende trap: rationeler, overtreffende trap: rationeelst) 1 redelijk 2 op een voordelige productie gericht"

Nou vermoed ik dat je na het lezen hiervan alsnog geen idee hebt wat het betekent, maar het woord 'redelijk' helpt ons wel in de goede richting. Rationeel handelen impliceert dat je gebruik maakt van je ratio, of rede: je verstand. Iemand die rationeel handelt maakt dus gebruik van zijn of haar verstand bij het maken van beslissingen, en laat zich niet leiden door andere dingen zoals je gevoel of je emoties.

Economen hebben lang, in het kader van de 'alsof' methode, aangenomen dat mensen altijd rationeel handelen. Dit wil zeggen dat mensen altijd de beste beslissing maken gegeven hun voorkeuren of 'behoeften'. Dit alles behoort tot de eigenschappen van wat economen de Homo Economicus noemen: de economische mens. Naast rationeel zijn mensen volgens hen ook zelfzuchtig, oneindig slim en maken ze nooit fouten.

Voordat we gaan kijken of dit waar is rest nu eerst de vraag: handel jij rationeel?