(3): Status quo bias

Donorregistratie (nrc.nl)

 

In september 2016 vond er in Nederland een wetswijziging plaats met betrekking tot donorregistratie. Waar men altijd geen donor was tenzij anders werd aangegeven, werd dit nu omgedraaid. Men zou donor worden tenzij bezwaar zou worden aangetekend.

Zoals ook in bovenstaande bron te zien is waren de reacties niet altijd positief (Back, 2016). Hoewel men de keuze behoudt om geen donor te zijn voelt dit voor veel mensen toch anders. Een veelgehoord sentiment is dan ook dat bij een dergelijk systeem de staat de beslissing eigenlijk voor je maakt. Of dit zo is bespreken we in les 5, maar nu stellen we onszelf eerst de vraag: wat is de reden achter deze wetswijziging, en waarom werkt het?

De werkzaamheid van een zogeheten 'opt-out' systeem
is gebaseerd op de status quo bias (Kahneman, Knetsch en Thaler, 1991): men heeft vaak een natuurlijke voorkeur om te kiezen voor de huidige stand van zaken, ofwel de 'status quo'. Wanneer men automatisch donor is en zelf actie moet ondernemen om dit ongedaan te maken, zal men vanwege de voorkeur om niets te doen vaker donor blijven dan het geval was bij het originele systeem.

In de commerciƫle sector worden vergelijkbare technieken al langer gebruikt. Zo ziet men vaak dat in een digitaal formulier het vakje van aanmelding voor een nieuwsbrief al aangevinkt is. Het vereist dus wederom actie om dit ongedaan te maken, wat gemiddeld gezien zorgt voor meer abonnees voor de nieuwsbrief. Ook veel overheden voeren experimenten uit waarbij de status quo bias ingezet wordt, bijvoorbeeld om pensioenopbouw bij mensen te stimuleren.

In alle gevallen komt de kritiek overeen met de kritiek bij donorregistratie; het zou een inperking zijn van vrijheid. Wat vind jij?

 

Back, M. (2016, 15 september). 4.495 mensen trekken donorregistratie in. NRC. Geraadpleegd van https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/15/4-495-mensen-trokken-donorregistratie-afgelopen-dagen-in-a1521637

Samuelson, W., & Zeckhauser, R. (1988). Status quo bias in decision making. Journal of risk and uncertainty, 1(1), 7-59.