Grenswaarden

In de scheikunde les wordt er vaak gevraagd of een stof giftig is. Eigenlijk is elke stof giftig, maar elk in zijn eigen mate. Ook water kan giftig zijn omdat gezonde nieren maar 0,8 tot 1 liter water kunnen uitscheiden. Maar van de stof kwik moet jij niet langer dan 8 uur in een ruimte zijn met meer dan 0,02 mg per m3 in de lucht.

Om de grenswaarde aan te geven van gevaarlijke stoffen, zijn er in landen verschillende manieren ontstaan. Hieronder worden er twee belangrijke behandeld. Daarnaast is er ook de ADI, welke vaak wordt gebruikt voor voedingsmiddelen.

Maximale Aanvaarde Concentratie

De MAC-waarde is de maximale concetratie van een gas, damp of nevel van een stof in de lucht op een werkplek. De eenheid die gehanteerd wordt voor gassen is ppm (parts per million). Voor vaste stoffen is de eenheid mg/m3.

 

Vraag 16. Urine

Varkens stoten het sterkend ruikende gas ammoniak uit via hun urine. De MAC-waarde van ammoniak is 14 mg/m3.

a. Bereken hoeveel ammoniak maximaal aanwezig mag zijn in een varkenstal van 6 m bij 20 m bij 4 m.

 

Per jaar stoot een varken 2,5 tot 3 kg ammoniak per jaar uit. 

b. Bereken in hoeveel dagen de MAC-waarde is bereikt wanneer de lucht niet wordt ververst in een varkenstal. Ga uit van een jaar met 356 dagen.

 

Mediaan Lethal Dose

LD50 of LD50 is de hoeveelheid van een stof waarbij 50% van een populaite tot de dood leidt. De LD50 wordt meestal gegeven in microgram of milligram per kg levend wezen.

 

Aanvaardbare Dagelijkse Inname

De ADI is de hoeveelheid van een stof die levenslang dagelijk kan worden ingenomen zonder dat er noemenswaardige gezondheidsrisico's zijn. De waar wordt gewoonlijk uitgedrukt in milligram per kg lichaamsmassa per dag.

 

Vraag 17. ADI-waarde

De ADI-waarde voor ijzer is 0,8 mg per kg lichaamsgewicht. De ADI-waarde voor tin is 2 mg per kg lichaamsgewicht.

a. Wat betekent het begrip ADI-waarde?

b. Welk metaal is giftiger, ijzer of tin? Leg je antwoord uit.

 

In vroegere tijden werd er wijn uit tinnen bekers gedronken. Wijn heeft een pH die lager is dan 7, waardoor er tin oplost in de wijn. Hierdoor kwam het regelmatig voor dat iemand uit die tijd een tinvergiftiging opliep.

c. Hoeveel tin moet iemand van 57 kg binnen krijgen om een tinvergiftiging op te lopen?

 

Vraag 18. Arseen

De ADI-waarde van arseen is 0,002 mg per dag per kg lichaamgewicht.

a. Bereken hoeveel mg arseen jij per dag maximaal mag binnen krijgen.

 

In 1 liter drinkwater mag maximaal 0,050 mg arseen aanwezig zijn.

b. Bereken hoeveel drinkwater jij maximaal mag drinken, als de maximale aanvaardbare hoeveelheid arseen aanwezig is in drinkwater.

 

De LD50rat is 783 per kg lichaamsgewicht. 

c. Bereken hoeveel arseen 50% van een groep van 160 ratten kan doden als de ratten gemiddeld 500 gram wegen.