Relatie

Gelukkige leraren

De leerling moet het gevoel hebben erbij te horen.  Hierover is een reviewstudie gedaan door Helma Koomen en haar collega’s. 

Uit dit onderzoek blijkt dat de invloed van de relatie juist groter wordt, naarmate kinderen ouder zijn. Kinderen in de bovenbouw van het primair onderwijs profiteren meer van een goede relatie dan in de onderbouw. Leerlingen in het voortgezet onderwijs meer dan in het primair onderwijs. De onderzoekers hadden deze conclusie niet verwacht, maar Koomen ziet wel een mogelijke verklaring. Als kinderen ouder worden, neemt de intrinsieke motivatie om te leren af. De werkhouding verslechtert. Bij deze leerlingen is dus meer te winnen. De leerkracht kan het verschil maken. Een leerkracht met wie ze een positieve relatie hebben en die ze helpt, bevordert de motivatie. Dat geldt vooral voor leerlingen uit lagere sociale milieus en zorgleerlingen. Bij hen is de invloed van de leerkracht op de leerprestaties groter dan bij de gemiddelde leerling.

Jongens blijken nog meer baat te hebben bij een goede relatie, meer nog dan meisjes. Meisjes zijn uit zichzelf meer betrokken bij de taken die ze moeten uitvoeren. De onderzoekers keken ook naar etnische achtergrond, maar de onderzoeksresultaten daarover waren te divers en te weinig afgestemd op de Nederlandse situatie. De kwaliteit van de relatie beïnvloedt het leren, de taakbetrokkenheid en de motivatie, zo blijkt uit het onderzoek. Maar andersom geldt dat ook. De leerling die goed zijn best doet, kan rekenen op sympathie van de leerkracht. Wat er eerder is, de kip of het ei, is nog niet onderzocht.

Waarom het ontwikkelen van een relatie met je leerlingen belangrijk is!

Tot frustratie van veel beginnende docenten gaat het de eerste momenten van het contact met de leerlingen wel eens mis. Vanuit het vak Onderwijskunde hebben we veel handvaten gekregen. Maar wat doet het met je als beginnend docent? Hoe hard we ook werken en ons best doen vaak lukt het maar moeizaam. Vaak ligt de sleutel bij jezelf. Wanneer je je bewust wordt van het probleem ben je al voor de helft op de goeie weg. Wanneer het om persoonlijke ontwikkeling gaat, coaching, les geven, kennisoverdracht, zijn wij beginnende docenten vaak geneigd om de focus te leggen op wat niet goed gaat. Maar misschien kun je ook kijken naar wat wel goed gaat? En belangrijker nog, benut je wat goed gaat, ook tijdens je lessen?

Hier volgen een paar tips.

  1. Zet om te beginnen je kritische zender met beperkende ideeën, als 'ja maar, wat heb ik nou …' wat zachter en geef je opbouwende zender, 'wat ik aandacht geef….  Eigenlijk stel ik mezelf teleur als ik het niet zo doe…' wat meer volume.
  2. Maak een lijstje van dingen die je leuk vindt om te doen met je leerlingen. Grote kans namelijk, dat het de zaken zijn waar je ook nog eens goed in bent. Denk breder: wat vond jij als leerling leuk om te doen? Zo verzamel je dingen die voor jou inhoud geven aan je les en dingen die jou succesvol maken. Schrijf dit op maak er een samenvatting van.
  3. Vraag aan een paar collega’s vrienden en familie wat ze sterk vinden van jou. Wat zijn jouw kwaliteiten volgens hen? En ja, je vraagt alleen naar je kwaliteiten. Doe dit bij voorkeur op schrift, misschien via de mail, zodat je de teksten nog eens terug kunt lezen. Schrijf ook hier een samenvatting van op grond van de kwaliteiten die je hebt ontvangen van de mensen die jou goed kennen.
  4. Neem eens rustig de tijd om deze twee samenvattingen terug te lezen. Wat ervaar je nu? Dat voelt goed. Jou kwaliteit is wat ze jouw sterke kant noemen. Dat zorgt voor jouw sterke gevoel. Zorg ervoor dat je dat sterke gevoel elke dag even kan oproepen. Lees, ervaar het voor jezelf en deel het met anderen.
  5. Onderneem actie. Tijdens je lessen onderneem je elke dag iets waardoor je je sterker voelt. Gebruik je kwaliteiten. Ik weet zeker dat je lessen hiermee een boost krijgen.
  6. En nu ga je op zoek naar de talenten in je klas. Praat met je leerlingen, vraag waar hun talenten liggen. Gebruik deze talenten om de leerlingen met elkaar te verbinden, maak het betekenisvol voor ze. Deze samenwerking tussen jou en de leerlingen zorgt voor een boost in jullie relatie.
  7. Als je deze veranderingen wilt doorvoeren, kijk dan wat er goed gaat. Versterk dat. Ontwikkel het. Maak een veilige basis van positiviteit en werk met jouw leerlingen aan een stevige basis in jullie relatie.

Bij de  factor relatie moet de leerling het gevoel hebben erbij te horen. Door als beginnende docent je kwaliteiten in te zetten, kun je bouwen aan je relatie met je leerlingen. Je leerlingen bouwen aan een relatie met elkaar. Het zien van je leerlingen en het benutten van hun kwaliteiten is een stap in de goede richting.