Vergisting: celstructuur

Prokaryoot

Een prokaryote cel is een hele simpele cel als het ware. Evolutionair gezien staat deze cel vrij ver onder aan de evolutie. Maar dat maakt deze celsoort niet onbelangrijk! Vrijwel alle bacteriën op aarde zijn prokaryoot. Zoals je kunt zien in het plaatje is de opbouw zeer simpel. De cel beschikt over een celmembraan. Binnen de celmembraan zitten alle functies van de cel. Het DNA bevindt zich vrij in de cel en de ribosomen bevinden zich ook overal vrij in de cel. Aan de buitenkant van de cel bevinden zich vaak pili en flagellum. Dit zijn uitsteksels aan de buitenkant van de cel die zorgen voor beweging van de cel. Hiermee kan ie als het ware rondzwemmen.

doorsnede prokaryoot

 

Eukaryoten

Een eukaryote cel is een cel met vele verschillende compartimenten die elk een eigen functie hebben. Elk compartiment wordt een organel genoemd. Een organel is een op zichzelf staand ‘fabriekje’ dat z’n eigen taak vervuld.

Er zijn vele verschillende organellen. De belangrijkste worden hieronder besproken. De kern: in de kern bevindt zich al het DNA, het zit hier netjes opgevouwen. Het wordt hier gelezen om de erfelijke informatie toe te passen. Ribosomen: ribosomen zijn de fabriekjes die ervoor zorgen dat enzymen gemaakt worden. Meestal zitten ze rechtstreeks gebonden aan het ‘endoplasmatisch reticulum.’(ER) Mitochondrium: mitochondrium is het organel waar de aerobe dissimilatie plaatsvindt. In de mitochondria worden complexe organische moleculen afgebroken tot kleiner producten en de vrijgekomen energie wordt opgevangen zodat het ergens anders in de cel gebruikt kan worden.

doorsnede eukaryote cel

 

Plantencel

Een plantencel heeft vele overeenkomsten met een eukaryote cel. Hoewel er een paar grote verschillen zijn. Een plantencel maakt zijn eigen glucose om af te kunnen breken. Daarvoor heeft hij een speciaal organel nodig. Dit organel wordt de chloroplast genoemd. Verder heeft een plant een heel groot organel dat water opslaat, dit wordt een vacuole genoemd. Dit organel neemt vrijwel alle ruimte van een plantencel in. Een ander deel van de cel verschilt met dat van eukaryote, buiten de celmembraan heeft de plant nog een extra celwand. Dit is voor de stevigheid van de cel en voor de stevigheid van de complete plant. Het bestaat voornamelijk uit cellulose, hemi-cellulose en lignine.

Doorsnede plantencel

 

Informatiestroom

Alle erfelijke informatie van cellen zit opgeslagen in chromosomen. Een chromosoom is zeer compact opgeslagen DNA. Op het DNA van de chromosomen ligt de informatie opgeslagen aan de hand van genen. Dus een gen is een effectief stuk DNA waarop een eigenschap vastligt. Wanneer een cel meerdere chromosomen heeft, bijvoorbeeld de mens, wordt de hele verzameling van chromosomen het genoom genoemt. Wanneer een gen actief is begint de informatiestroom van de erfelijke eigenschap. Eerst wordt DNA omgezet naar RNA, dit heet translatie. Vervolgens wordt de RNA code omgezet naar een functioneel eiwit, dit heet transcriptie.