Planten hebben vijftien elementen per se nodig. Als er eentje ontbreekt groeien ze niet goed. Ze vertonen dan vaak zogenaamde gebreksverschijnselen.
De 15 elementen die planten allemaal nodig hebben zijn:
De voeding uit de mest bestaat uit hoofdelementen en sporenelementen.
Hoofdelementen
De hoofdelementen vormen het basis voedsel voor de planten:
Sporenelementen
Sporenelementen kun je zien als de vitamines die planten nodig hebben.
Deze elementen dienen allemaal voor weerstand en ziektewerend vermogen, optimalisatie van de stofwisseling in de plant en het hormonentransport door de plant.
In geen enkele meststof zijn alle elementen aanwezig. Het is dus belangrijk dat planten kunnen beschikken over goede grond waar deze elementen zoveel mogelijk in de juiste verhouding voorkomen. Als er te weinig van een bepaald element aanwezig is kunnen we dat toevoegen via kunstmest. Je kunt dan heel gericht 1 of meer elementen toevoegen. Dit kan ook via natuurlijke meststoffen. Bij koemest of bijvoorbeeld kippenmest is de samenstelling van de elementen niet bekend. Daarom gebruiken we meestal gedoogde vormen waarvan de samenstelling nauwkeurig is bepaald in de fabriek.
Meststoffen kunnen we indelen in organische en anorganische meststoffen.
Organische meststoffen
Organische meststoffen zijn opgebouwd uit natuurlijke grondstoffen van plantaardige of dierlijke oorsprong. Er wordt veel gebruik gemaakt van beender-, bloed-, en verenmeel, cacao, soja, vinasse, natuurfosfaat, kieseriet, zeewieren en algen. Deze stoffen worden door het bodemleven omgezet tot opneembare voedingsstoffen voor de plant. Micro-organismen zorgen ervoor dat de voedingselementen opneembaar worden voor de plant. Organische meststoffen bevorderen dit bodemleven en verbeteren de bodemstructuur.
Koemest wordt door velen gezien als een vorm van een organische meststof. Omdat goed koemest bestaat uit verteerde grasresten zitten er niet veel meststoffen in. Koemest is zeker goed te gebruiken maar dan veel meer als bodemverbeteraar. Het verbetert de structuur van de bodem.
Samengestelde organische meststoffen
Deze meststoffen zijn samengesteld uit plantaardige en dierlijke grondstoffen van natuurlijke oorsprong. Deze verse, volumineuze, vochtige materialen worden gedroogd, gesteriliseerd en geconcentreerd tot organische meststoffen of bodemverbeteraars. De voedingselementen (stikstof, fosfor en kalium) in deze meststoffen komen vrij naarmate bodemorganismen, zoals bacteriƫn en schimmels, de meststofkorrel afbreken. Door deze geleidelijke vertering komen de voedingsstoffen over een lange periode, 100 dagen of langer, ter beschikking van de planten.
Anorganische meststoffen
Kunstmeststoffen zijn op een kunstmatige manier gemaakt. Het gaat om zouten die direct oplossen wanneer ze in contact komen met water. Bij de opname van water wordt de plant gedwongen die voeding op te nemen en soms in de onjuiste verhouding. Het effect hiervan is een geforceerde (verkeerde) groei, waardoor de vatbaarheid voor ziekten en plagen sterk vergroot wordt. Bij gebruik van kunstmest bij warm en zonnig weer kan er tevens verbranding van bladeren en gras optreden. Planten kunnen hierdoor schade oplopen.
Gecoate kunstmeststoffen
Het verschil met gewone kunstmest zit in het aanbrengen van een laagje (coating) om de meststof heen. Hierdoor wordt de afgifte (het oplossen) trager en vindt over een langere periode plaats. Deze meststoffen zijn geschikt als je niet vaak wilt bemesten. Deze stoffen stimuleren het bodemleven niet.
Enkelvoudige en samengestelde kunstmest
Ook bij anorganische meststoffen kennen we het verschil tussen enkelvoudige en samengestelde meststoffen. Bij enkelvoudige meststoffen bestaat de voeding in hoofdzaak uit 1 belangrijke element. Bij samengestelde meststoffen is er sprake van meerdere voedingselementen.
Voorbeelden van enkelvoudige kunstmest:
Voorbeelden van samengestelde kunstmest: