Als je iets zegt, maar het omgekeerde bedoeld, wordt dat ironie genoemd.
Voorbeelden
Je kunt vaak aan iemands gezicht zien of hij ironie gebruikt. Je kunt het ook aan iemands stem horen.
In een geschreven tekst is ironie veel minder makkelijk te herkennen.
Bekijk deze video.
Bestudeer de uitleg om meer te weten te komen over de verschillen tussen ironie, sarcasme en cynisme.
Ironie is een stijlfiguur. Een stijlfiguur is een middel om dat wat je wilt zeggen, treffender of sterker uit te drukken.
Ironie wordt vaak gebruikt om te laten merken dat je het ergens niet mee eens bent.
Ironie is eigenlijk milde spot. Wie ironiseert, heeft echter nog niet de bedoeling bitter te zijn of mensen te kwetsen.
Typisch voor veel ironische uitlatingen is, dat het tegengestelde gezegd wordt van hetgeen men bedoelt.
Je merkt geregeld aan de ietwat overdreven toon, dat de spreker het niet ernstig, maar ironisch meent.
Zo zou een leraar kunnen zeggen tegen een leerling die een slecht cijfer haalt: "Je hebt je zaken wel goed geleerd, moet ik zeggen!"
Of tot een te laat komende leerling: "Je vindt het toch niet erg dat we al begonnen zijn?"
Andere voorbeelden:
Sarcasme is een stijlfiguur dat heel dicht bij ironie ligt.
Er is een verschil tussen sarcasme en ironie. Sarcasme is bijtende spot en ironie is milde spot.
Wie het heeft over een sarcastische uitlating, spreekt in de eerste plaats over een uiting van grove, bijtende spot, van bitter woordgeweld, van agressie.
Het effect van sarcasme is intenser en directer dan dat van ironie.
De sarcastische leerkracht zal een zwakker presterende leerling misschien zo aanspreken:
"Je moet vooral zó doorwerken, dan kom je er in ieder geval".
Cynisme is wrede, gevoelloze spotternij. Een cynicus is krenkend en spot met elke menselijke waarde,
met elk menselijk thema, bijvoorbeeld dood, liefde of haat.
Vaak wordt cynisme aangewend als een vorm van zelfverdediging, bijvoorbeeld omdat je machteloos staat tegenover iets wat je teleurgesteld heeft, of omdat je met je gevoelens geen raad weet.
Ook wrede, zwarte humor maakt van cynisme gebruik.
Specialist tegen een patiënt: "Eerst het goede nieuws: er zal een ziekte naar u genoemd worden."