Sinds vele jaren heeft de gezondheidszorg een systeem onder de naam ‘Meldingen Incidenten Patiëntenzorg’, de MIP-procedure. Met dit systeem is het voor medewerkers mogelijk bijvoorbeeld incidenten te melden betreffende medicatiefouten, valincidenten en transfers. Deze meldingen worden beoordeeld door een meldingscommissie. Hierbij is het de bedoeling om te leren van gemaakte fouten en in de toekomst dezelfde fouten te voorkomen. Het gaat hier uitdrukkelijk om de vermijdbaarheid en niet om de verwijtbaarheid.
Het MIP systeem is eigenlijk alleen geschikt voor het melden van incidenten met patiënten.
De laatste jaren zijn gezondheidsinstellingen gestart met het zogenaamde Veilig Incidenten Melden, oftewel het VIM-men. Dit systeem stelt medewerkers in de gelegenheid allerlei ook ‘niet patiëntgebonden’ meldingen te doen. Voorbeelden zijn het blokkeren van een nooduitgang, of het gevaarlijk opstellen van apparatuur/ materiaal. Daarnaast is het Veilig Melden van Incidenten ook wettelijk vastgelegd in de Wet Kwaliteit, Klachten en Geschilllen in de Zorg (WKKGZ).
Melden van mogelijke gevaren en incidenten moet ook leiden tot het verminderen van fouten en gevaarlijke situaties. Hierdoor zal het veiligheidsbewustzijn van medewerkers toenemen en een veiliger behandelomgeving voor patiënten en medewerkers ontstaan.
De MIP en de VIM zijn vormen van retrospectieve risico inventarisatie; dat wil zeggen dat men achteraf gaat kijken wat er misgegaan is, welke factoren een rol gespeeld hebben en hoe dit in de toekomst voorkomen zou kunnen worden. Echter 'voorkomen is beter dan genezen'. vanuit dit oogpunt kan een instelling of afdeling een prospectieve risico-inventarisatie opstellen.