Als openbaarheid een procesinterventie is, dan kan dit worden gebruikt als beleidsinstrument
Hierbij gaat het dus om een bijzondere toepassing van het procesmatig perspectief
Voorbeelden:
Beleidstheorie transparantiebrief: Meer transparantie over onderwijs verbetert schoolkeuze ouders (straks meer onder kopje 'transparantiebrief')
Kiesbeter.nl verbetert de zorg door patienten betere informatie te geven over zorgverleners (wel transparantie, geen open data)
Risico's
Het feit dat transparantie een procesinterventie is, betekent ook dat beleid nodig is ten aanzien van de risico's van transparantie. Voorbeelden:
Omdat indicatoren die openbaar gemaakt worden vaak ook de indicatoren zijn waarop gestuurd wordt, ontstaat het risico van perverse prikkels.
Vaak is dit een symptoom van beperkte transparantie: Wanneer slechts weinig data openbaar zijn, is het beeld dat deze schetsen een flat character. Actoren kunnen proberen om zo'n onvolledig beeld te manipuleren door stappen te nemen die buiten beeld blijven. Wanneer bijvoorbeeld examenresultaten de enige gegevens zijn die over een onderwijsinstelling bekend zijn, kan dit mogelijk teaching to the test bevorderen. Wanneer meer gegevens over een onderwijsinstelling bekend zijn, valt zoiets sneller op.
Handhaving kan er last van hebben als actoren weten wat de overheid weet. Zij kunnen zo hun gedrag aanpassen om de pakkans te minimaliseren.