Inleiding over weer en klimaat. Welkom in Groenland!
Welkom in Groenland! Om iets over klimaten te leren gaan we eens kijken in een gebied waar het extreem koud kan zijn. We maken kennis met Ivaana en Malik. Maar eerst iets over Groenland. Groenland is eigenlijk een hele vreemde naam voor een land dat er vooral heel wit uitziet. Dat is door het volgende verhaaltje te verklaren: Groenland is ontdekt door Erik de Rode. Erik de Rode leefde in Noorwegen rond het jaar 1000 en Erik was niet zo’n braverik, hij zou iemand hebben vermoord en was daarom 3 jaar naar IJsland verbannen. Vanaf IJsland ging hij op ontdekkingstocht en….
Erik bereikt een land na enige tijd en zwerft ongeveer drie jaar langs de kust. Als het veilig is om terug te keren naar IJsland, vertelt hij daar de sterkste verhalen over het land. Het zou er prachtig groen zijn, een prima plek om te leven. Erik hoopt de IJslanders op deze manier te interesseren voor het nieuwe land. Zijn plan slaagt. Met een groot aantal kolonisten keert hij in 985 terug naar Groenland. Hij sticht er drie koloniën aan de westkust en krijgt zelf de titel ‘hoogste hoofdman’.
Dus eigenlijk was de naam Groenland een smoes om mensen naar dit gebied te lokken en dat is ook wel te begrijpen als je bedenkt dat het land er uitziet zoals op de foto hieronder.
Groenland ligt heel dicht bij de noordpool, we noemen dat op hoge breedte. Je gaat in dit hoofdstuk leren dat in gebieden op hoge breedte de zon minder kracht heeft en dat het op hoge breedte zelfs in de zomer niet erg warm wordt.
Om het verhaal van Ivaana en Malik te begrijpen moet je ook nog iets weten over de geschiedenis van Groenland. Groenland wordt sinds de 13e eeuw bewoond door de Inuit. Inuit betekent mens. Wij hebben ze lange tijd Eskimo genoemd, maar dat is eigenlijk een vertaling voor pelsjager op sneeuwschoenen en wordt meer gezien als een scheldwoord, zoals Nederlanders ook wel kaaskoppen genoemd worden.
Groenland is een autonoom gebied binnen het koninkrijk Denemarken, autonoom wil zeggen dat ze onafhankelijk en zelfstandig zijn. In 1814 werden ze een kolonie van Denemarken en in 2008 kozen de Inuit ervoor om zelf meer macht te krijgen. Nog steeds is de Deense regering verantwoordelijk voor buitenlandse zaken, beveiliging (defensie, politiek en justitie), het financieel beleid en het toekennen van een subsidie van 3,4 miljard Deense kronen per jaar. Dat is ongeveer € 7.900 per Groenlander per jaar.
Het dorp waar Ivaana en Malik wonen heet Kulusuk en ligt vlak bij het wat grotere dorp Tassilaq. Kijk eens naar de kaart van Groenland en zoek de genoemde plaatsen eens op. Liggen ze aan de westkust of aan de oostkust van Groenland? Zoals je op het kaartje goed kunt zien is alleen het kustgebied van Groenland bewoond. Hier smelt een deel van de sneeuw in de zomer en kunnen schepen dan de kust bereiken. Eén keer in de drie maanden komt er in Tassilaq een schip uit Denemarken om de kleine supermarkt in Kulusuk te bevoorraden. Ook heeft Kulusuk een kleine landingsbaan waar vliegtuigen kunnen landen, dat komt omdat de Amerikanen hier een tijdje een militaire basis hebben gehad.
Het is 23 juni en bijna vakantie. Ivaana en Malik lopen naar school en weten dat het vandaag een bijzondere schooldag wordt. Ivaana en Malik zijn een tweeling van 14 jaar en wonen bij hun vader en moeder in een klein houten huisje. Hun vader werkt voor het enige hotel dat in Kulusuk is. Hij zorgt ervoor dat de bagage van de vakantiegangers van het vliegveld naar het hotel wordt gebracht en laat als gids het dorp Kulusuk zien aan de toeristen.
Het vliegveld van Kulusuk
Het hotel in Kulusuk
Kulusuk heeft 300 inwoners en dat worden er steeds minder, soms trekken mensen naar de westkust van Groenland of naar de de hoofdstad Nuuk. Soms ook gaan mensen in Denemarken wonen. Alle dorpsgenoten in Kulusuk kennen elkaar en ook de leerlingen van de school in Kulusuk kennen elkaar.
Het dorp Kulusuk met 300 inwoners
De supermarkt en het postkantoortje van Kulusuk
Voor Ivaana en Malik is het vandaag de laatste schooldag en ze weten dat ze dan een aantal bijzondere dingen gaan doen. De docenten hebben allerle grappige opdrachten verzonnen. Hoewel het 23 juni is, is het 3 graden boven nul, voor Groenland is dit een zomerse temperatuur en alle opdrachten zijn daarom buiten.
Op de volgende plaatjes zie je de school en zie je Ivaana en Malik met een opdracht. Hier moeten ze zo snel mogelijk een dropstengel opeten, zonder hun handen te gebruiken.
De school in Kulusuk
Dropstengel eten.
Bij de volgende opdracht moeten ze pijltjes gooien.
Na 15 verschillende opdrachten wordt er een winnaar bekend gemaakt en wordt er limonade gedronken en brood gegeten. Na de middagpauze gaan ze met alle leerlingen een wandeling naar een hoge heuvel achter de school maken. Op de school zitten leerlingen die 6 jaar zijn tot 16 jaar, dus de wandeling kan niet te lang zijn voor de jongere kinderen van de school. Op de heuvel hebben ze prachtig uitzicht over het dorp en de fjord. Een fjord is een diepe inham van de zee in het land em soms zwemmen er walvissen in deze fjord. Op deze heuvel gaan alle klassen worstjes warm maken en opeten. Ze moeten zelf proberen het vuur aan de maken. Dit vuur proberen ze te maken met behulp van de mossen die er groeien. Er zijn op Groenland geen bomen want daarvoor is het te koud. Dus alle hout voor de huisjes komt via Denemarken Groenland binnen. Bij het maken van het vuur krijgen de laagste klassen hulp van hun mentor, maar de oudere kinderen mogen het helemaal zelf doen. Worstjes zijn voor Inuit kinderen een echte traktatie, want hoewel er een supermarkt is, eten ze bij Ivaana en Malik altijd zeehond of vis. Deze zeehonden en vissen vangt de vader van Ivaana en Malik zelf.
De gevangen en voor een deel al geslachte zeehonden
Aan de rechterkant van de foto zitten Ivaana en Malik hun broodje met worst te roosteren. Omdat zij oud genoeg zijn hoeven ze geen hulp van de docent, de jongster kinderen, die nog maar 6 jaar zijn, krijgen wel hulp. (zie hieronder)
De laatste lesdag wordt elk jaar altijd op dezelfde manier afgesloten, hoe……….. dat zien jullie op de laatste twee foto’s.
1. Wat vind je het meest bijzondere cultuurelement uit de tekst?
2. Wat vind je het meest bijzondere natuurelement uit de tekst?
3. Het komende hoofdstuk gaan we het hebben over weer en klimaat. Noem twee stukjes uit de tekst die te maken hebben met weer of klimaat.
4 Hoe kun je aan de vegetatie (= plantengroei) zien dat Groenland een koud klimaat heeft?
KLAAR? BEKIJK HET ONDERSTAANDE FILMPJE OVER KLIMAATVERANDERING IN GROENLAND