Als je denkt dat wetenschappers tijdens hun werk altijd met hun hoofd in de wolken zitten, heb je het goed mis. Natuurlijk, dat komt voor, maar het is toch wel erg belangrijk dat er gescoord wordt. En dat niet alleen omdat je beroemd kunt worden als je iets heel moois ontdekt, maar ook omdat succes beloond wordt met geld voor verder en voor nieuw onderzoek. Het is dan ook heel belangrijk om snel je resultaten te publiceren en om aan de weg te timmeren op internationale congressen.
Prijzen voor wetenschap heb je in soorten en maten. Maar de meest bekende prijs, die ook het meeste prestige geeft, is de Nobelprijs.
De Nobelprijswinnaar 2015 (wetenschap) is professor Gerard t'Hoofd.
Met berekeningen en formules proberen natuurkundigen deeltjes met wonderbaarlijke eigenschappen te voorspellen. Maar om het bestaan te bewijzen is waarneming in de ‘echte’ wereld belangrijk. Voor het aantonen van het bestaan van het Higgsdeeltje waren tientallen jaren en de Large Hadron Collider nodig. Nobelprijswinnaar prof. dr. Gerard ’t Hooft (Theoretische Natuurkunde, UU) over wat er in de natuurkunde doorgaat voor bewijs. Hoe afhankelijk ben je van ingewikkelde technologie? En wat betekent dat voor de toekomst als theorieën nog complexere apparatuur vereisen?
We gaan in deze module proberen uit te zoeken waarom bepaalde wetenschappers gegadigden waren voor een Nobel-prijs, of deze ook daadwerkelijk gekregen hebben. Je leert daarmee tamelijk wat verschillende dingen, nieuw of verder:
Nieuwe kennis van natuur- en scheikunde. (Men zegt wel dat scheikunde eigenlijk een hoek is van de natuurkunde. Dat is misschien wel zo, maar dan wel de leukste hoek, vinden wij.)
Kritisch informatie zoeken, vooral via internet.
In deze module gaan we ook verder met de theorie. Tot dusver zijn aan de orde geweest:
elementen. Klas 3.
een eenvoudige atoom- en molecuultheorie. Klas 3 en/of Module 1: Groene Vakantie.
molecuulformules. Klas 3 en/of module 1: Groene Vakantie
structuurformules. Module 2: Groene Brandstof
ionen. Module 3: Wat hebben planten nodig?
de mol. Module 1, Groene Vakantie
Je zou kunnen zeggen, dat we tot dusver iets hebben gezien dat je een bouwplan van de materie zou kunnen noemen. Daarin zijn de bouwstenen atomen, moleculen en ionen.
Maar dan kun je jezelf of je leraar afvragen: “Waarom krijg je met atomen soms moleculen zoals bij methaan of water, en soms zouten en dus ionen?”
En sommige elementen maken het wel erg bont: Van chloor bestaan moleculen Cl2 maar ook Cl- , ClO-, ClO2-, ClO3-, en ClO4-. En kijk eens naar zwavel :S8, S2-, S22-, SO42-, SO32- ; en deze lijst is nog niet eens volledig.
En dan bestaat er ook nog radioactiviteit.
Je moet dan toch gaan denken dat er een dieper bouwplan bestaat waarmee we het gedrag van atomen tenminste enigszins kunnen verklaren.
In deze vierde module gaan we op zoek naar zo’n bouwplan.
Dat kan heel goed door het werk van een aantal onderzoekers te bestuderen. We kiezen daarvoor geleerden waarvan we, als we terugkijken, kunnen zien dat ze voor de ontwikkeling van zo’n bouwplan heel belangrijk zijn geweest. Dat was in hun eigen tijd niet altijd zo duidelijk.