4. Juridische positie van de consument

 

Rechtspersonen

Personen die een overeenkomst aangaan kun je onderverdelen in natuurlijke personen en rechtspersonen.

Bij een rechtspersoon wordt de overeenkomst vanzelfsprekend door mensen gemaakt, maar de rechtspersoon is aanspreekbaar voor de gevolgen hiervan!

Rechtspersonen zijn onder te verdelen in:

Personenvennootschappen:

Over de behaalde winst van bovengenoemde vormen moet inkomstenbelasting betaald worden.

 

Vennootschappen:

Over de behaalde winst van bovengenoemde vormen moet vennootschapsbelasting betaald worden.

Opdracht: Zoek uit wat voor rechtsvorm je stagebedrijf heeft.

 

Overeenkomstenrecht

Een koopovereenkomst is een overeenkomst waaruit vaan twee verbintenissen ontstaan:

  1. de verbintenis tot het leveren van het goed (verkoper)
  2. de verbintenis tot het betalen van de afgesproken prijs (koper)

 

Voor sommige overeenkomsten heeft de wet bepaalde regels opgesteld waaraan deze moeten voldoen. Is dit niet het geval, dan kan de overeenkomst "vernietigd", of "nietig verklaard" worden.

 

Vernietiging: De overeenkomst is geldig tot stand gekomen, maar kan door een van de partijen worden teruggedraaid als deze het er niet mee eens is. (voorbeeld: overeenkomsten die door een van beide huwelijkspartners worden afgesloten zonder dat de ander dat weet). Ook wilsgebrek kan een reden zijn voor vernietiging.

Nietigverklaring: De overeenkomst "heeft nooit bestaan" omdat deze niet volgens de regels is opgesteld. (voorbeeld: overdracht van onroerende zaken kan alleen maar door middel van notariële akte)

 

Wilsgebrek

Er zijn vier soorten wilsgebrek:

  1. Dwaling: je neemt een besluit op grond van omstandigheden die (onopzettelijk) anders worden voorgesteld dan ze zijn....
  2. Bedrog: je neemt een besluit op basis van opzettelijk verkeerd verstrekte informatie
  3. Bedreiging: je neemt een besluit onder psychische- of lichamelijke dwang
  4. Misbruik van omstandigheden: er wordt gebruik gemaakt van een speciale situatie waarin iemand zich bevindt, zonder welke de overeenkomst anders nooit gesloten zou worden (bv. onervarenheid of een abnormale geestestoestand)

 

Handelingsonbekwaamheid

Je bent handelingsonbekwaam als je op basis van een wettelijke bepaling geen rechtshandelingen mag verrichten. Rechtshandelingen van handelingsonbekwamen zijn vernietigbaar.

Handelingsonbekwamen:

 

Handelingsonbevoegdheid

Een handelingsonbevoegde is wel handelingsbekwaam, maar mag bepaalde rechtshandelingen toch niet verrichten. Handelingsonbevoegdheid is altijd situationeel. Dit betekent dat precies moet worden omschreven om welke handelingen het gaat!

 

Schuldsanering

In Nederland hebben steeds meer mensen zoveel schulden dat ze niet meer zelfstandig uit deze situatie kunnen komen. De wet Schuldsanering Natuurlijke Personen (Wsnp) is ervoor om deze mensen te helpen een nieuwe toekomst op te bouwen.

 

Bekijk onderstaande film (I en II) en beantwoord de volgende vragen:

  1. Wat zijn de belangrijkste oorzaken van de opgelopen schulden van de mensen in het filmpje?
  2. Welke lessen trek je hier persoonlijk uit?

 

 

Een particulier of zelfstandig ondernemer komt in aanmerking voor schuldsanering als:

  1. Hij de schulden niet meer op eigen kracht kan afbetalen.
  2. Hij heeft geprobeerd een oplossing te zoeken met alle schudleisers.
  3. De schulden niet zijn ontstaan door fraude of ander onverantwoord gedrag.
  4. Hij niet al in de schuldsanering zit.
  5. Hij gemotiveerd is om aan de strenge verplichtingen van de Wsnp te voldoen.

 

Als iemand onder de Wsnp valt kunnen schuldeisers geen schulden meer incasseren. De schuldenaar moet rondkomen van een bedrag dat lager is dan het bijstandsniveau!

Opdracht: Zoek op wat het bijstandsniveau in Nederland is voor een alleenstaande moeder van 43 jaar met twee kinderen (16 en 14 jaar).

De periode van schuldsanering duurt meestal drie jaar. Als de schuldenaar gedurende deze periode zijn verplichtingen nakomt, dan worden eventuele restschulden daarna kwijtgescholden!

 

Surseance van betaling

Wanneer iemand / een bedrijf tijdelijk zijn schulden niet kan betalen maar denkt dat een faillissement te voorkomen is, kan deze surseance van betaling aanvragen. Deze uitstel van betaling geeft de schuldenaar de tijd / ruimte om een oplossing te zoeken en met de schuldeisers in overleg te gaan voor een regeling.

Buiten de surseance blijven altijd:

 

Faillissement

Wanneer een natuurlijke- of rechtspersoon zijn opeisbare schulden niet meer kan voldoen kan faillissement worden aangevraagd. Dit kan worden gedaan door een van de schuldeisers, of door de schuldenaar zelf!

De failliet verklaarde verliest het beheer over zijn vermogen en kan geen zaken meer doen zonder toestemming van de curator.

 

Onder bewind stellen

Wanneer iemand (eventueel tijdelijk) niet in staat is om zijn financiële belangen goed te regelen, kan de rechter iemand onder bewind stellen. Een bewindvoerer (vaak een familielid) kan dan namens de onder bewind gestelde, en vaak in het belang van de rest van de familie, de financiële zaken zo goed mogelijk regelen.

De bewindvoerder:

Voor grotere financiële beslissingen (hypotheek gerelateerd of het aangaan van financieringen) moet de bewindvoerder toestemming hebben van de onder bewind gestelde of de rechter.

 

Wanprestatie <--> Overmacht

Wanneer de verplichtingen uit een overeenkomst door een van de partijen verwijtbaar niet worden nagekomen, dan spreken we van wanprestatie.

Wanneer de verplichtingen niet worden nagekomen, maar dit de verzakende partij niet kan worden toegerekend, dan spreken we van overmacht.

Als sprake is van wanprestatie, dan kan de schuldeiser eisen dat de overeenkomst wordt nagekomen, met- of zonder schadevergoeding, of dat deze wordt ontbonden met- of zonder schadevergoeding.

Voordat er een schadevergoeding kan worden geëist, zal de schuldeiser eerst een ingebrekestelling moeten sturen. De in gebreke gestelde partij is dan in verzuim.

 

Familierecht

Als adviseur in de financiële dienstverlening moet je goed op de hoogte zijn van de verschillende vormen waarin mensen in Nederland kunnen samenwonen. De gekozen vorm kan namelijk van groot belang zijn voor het te geven advies!

Ook in Showbizland wordt er heel wat afgetrouwd, en weer gescheiden! Zou dat allemaal in gemeenschap van goederen geweest zijn...?

 

Eenpersoonshuishouden

Deze vorm van huishouden groeit sterk in Nederland. Oorzaak: echtscheidingen en vergrijzing.

 

Ongehuwd samenwonen

Ongehuwd samenwonen gebeurt steeds vaker in Nederland. De beide partners blijven ieder eigenaar van de afzonderlijke spullen die ze inbrengen, en blijven tevens persoonlijk aansprakelijk voor de eventuele schulden. Voor gezamenlijk gekochte zaken zaken ligt het lastiger. In het algemeen geldt dat degene die betaald heeft de eigenaar is. Wanneer hiervan moet worden afgeweken kan er een samenlevingscontract worden opgesteld.

Aan dit samenlevingscontract worden geen vormeisen gesteld. Toch wordt dit contract vaak door de notaris opgesteld. Een samenlevingscontract is vooral belangrijk in geval van overleiden van een van de samenwonenden. Dit omdat samenwonenden niet automatisch van elkaar erven.

In een samenlevingscontract wordt vaak een overnemingsbeding of verblijvingsbeding opgenomen

Opdracht: zoe uit wat er onder deze bedingen wordt verstaan.

 

Gehuwd samenwonen en geregistreerd partnerschap

Trouwen en geregistreerd partnerschap verschillen juridisch niet veel van elkaar. De twee belangrijkste verschillen betreffen:

Gehuwden en geregistreerd partners hebben een zorgplicht tegenover elkaar. Ook hebben zij voor bepaalde handelingen elkaars toestemming nodig. Dit heet het toestemmings- of instemmingsvereiste. Het gaat hierbij om handelingen m.b.t. de woning, borgstellingen, of extreme giften.

 

Huwelijksvermogen

Een echtpaar heeft een bepaald huwelijksvermogen. De aanspraak op dit vermogen kan op twee manieren geregeld worden:

1. Op basis van gemeenschap van goederen: alle bezittingen en schulden die de partners voor het huwelijk al hadden, vloeien samen. Op deze boedelmenging zijn enkele uitzonderingen:

2. Op basis van huwelijkse voorwaarden: hiermee wordt boedelmenging voorkomen. Vooral wanneer een van beide partners een eigen bedrijf heeft wordt dit vaak toegepast.

"Koude uitsluiting": algehele uitsluiting van boedelmenging.

"Gedeeltelijke uitsluiting": slechts beperkte boedelmenging.

De voorwaarden die opgemaakt worden bij geregistreerd partnerschap worden "partnerschapsvoorwaarden" genoemd.

 

Scheiden

Wanneer het niet meer werkt in een huwelijk, kan het verstandig te zijn om uit elkaar te gaan.......

 

Scheiden kan op twee manieren:

  1. Scheiden van tafel en bed. Hierbij blijf je voor de wet getrouwd, terwijl je wel allebei je eigen weg gaat. De eventuele gemeenschap van goedren wordt ontbonden.
  2. Bij echtscheiding wordt je huwelijk officieel ontbonden.

 

Naamrecht

Bij trouwen of geregistreerd partnerschap zijn er regels opgesteld voor het aannemen van een nieuwe achternaam. Het gaat hierbij echter om het aannemen van een naam voor het dagelijks verkeer. Je eigen geboortenaam blijft wat hij is. Dat zie je bijvoorbeeld in je paspoort.

Je nieuwe achternaam kan zijn:

  1. Eerst eigen naam, gevolgd door naam partner.
  2. Eerst naam partner, gevolgd door eigen naam.
  3. De naam van je partner, in plaats van je eigen naam.

Het BKR houdt altijd de geboortenaam aan, om verwarring en fouten te voorkomen!

Opdracht: => Hoe is dit in Marokko en Turkije geregeld?

 

Erfrecht

Iedereen gaat een keer dood....

Het vermogen dat de overledene achterlaat, heet de nalatenschap. De grootte van de nalatenschap is onder andere afhankelijk van de vraag of de overledene getrouwd was, gehuw- of ongehuwd samenwoonde en of er wel of geen huwelijkse voorwaarden opgesteld waren.

Wanneer er geen testament wordt opgesteld, gelden de wettelijke regels van het erfrecht.

Volgens het "wettelijke versterferfrecht" spreken we in de volgende situaties over een erfgenaam of
erfgenamen:
•     Als de erflater getrouwd is en geen kinderen heeft => is de echtgenoot de enige erfgenaam.
•     Is de erflater niet getrouwd, maar heeft hij wel kinderen => dan zijn de kinderen erfgenaam en erven zij
ieder een gelijk deel.
•     Heeft de erflater een echtgenoot en kinderen => dan erft de echtgenoot samen met de kinderen, ieder
een gelijk deel. De wettelijke verdeling is dan van toepassing. Wat dat inhoudt, staat verderop in deze
paragraaf.
•     Heeft de erflater geen echtgenoot en geen kinderen => dan erven de ouders en de (half)broers en (half)
zussen. Is een broer of zus al eerder overleden, dan komen diens kinderen (de neefjes en nichtjes van
de erflater) daarvoor in de plaats. Let op: wanneer iemand geen echtgenoot of kinderen heeft, maar
wel broers en/of zussen en nog levende ouders, dan erven de ouders elk minimaal 25% van de
nalatenschap!
•     Heeft een erflater geen echtgenoot, geen kinderen, geen ouders en geen broers of zussen => dan erven
de grootouders. Als die al gestorven zijn, komen hun (klein)kinderen (de ooms, tantes, neven en
nichten) daarvoor in de plaats.
•     Zijn deze ook allemaal gestorven => dan komen de overgrootouders met hun afstammelingen aan bod
tot maximaal de zesde graad.
•     Is helemaal niemand die als erfgenaam kan worden aangewezen => dan erft de Nederlandse Staat. Dan
erven we eigenlijk allemaal!


Kort samengevat hebben we vier groepen:
Groep 1: De echtgenoot (een geregistreerd partner is hieraan gelijk gesteld) die niet
van tafel en bed gescheiden is, kinderen en kleinkinderen.
Groep 2: Ouders, broers en zussen.
Groep 3: Grootouders.
Groep 4: Overgrootouders.
 

Erven bij wijze van plaatsvervulling

Wanneer de erfgenaam niet meer in leven is, de nalatenschap verworpen heeft, onterfd is, of onwaardig is, vindt er plaatsvervulling plaats. Dit betekent dat de afstammelingen van de erfgenaam dan erven.

Een erfgenaam is "onwaardig" wanneer hij bijvoorbeeld de erflater om het leven heeft gebracht of een misdaad heeft gepleegd tegenover de erflater waarop een gevangenis van maximaal 4 jaar staat.

Opdracht: lees het "voorbeeld plaatsvervulling" op pagina 73 van Welten!

Geadopteerde kinderen worden formeel gezien als kinderen van de erflater. Pleeg- en stiefkinderen niet!

 

=> Lees op de website van de belastingdienst hoe de wettelijke verdeling geregeld is in geval van een huwelijk met kinderen. http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/prive/relatie_familie_en_gezondheid/erven/erfenis_nalaten/erfrecht/wettelijke_verdeling

 

Testamantair erfrecht

Wanneer iemand wil afwijken van de wettelijke regels met betrekking tot erven, kan hij een testament opstellen.

 

In dit schitterende nummer vertelt Boudwijn de Groot wat er na zijn dood met zijn bezittingen moet gebeuren. Iedereen vanaf 16 jaar kan bij de notaris een testament laten opstellen.

In een testament kunnen behalve de verdeling van het vermogen van de erflater nog andere zaken geregeld worden:

 

Wanneer een erflater in een testament heeft vastgelegd dat hij de echtgenoot(e) en/of kinderen onterft, dan biedt de wet wettelijke rechten die de erfgenamen daar egigszins tegen beschermen. Deze rechten heten:

  1. "Wettelijk vruchtgebruik": De langstlevende heeft recht op minimaal het vruchtgebruik van woning en inboedel. Dit heet basisvruchtbegruik. Daarnaast kan er aanvullend vruchtgebruik worden toegekend. Dit gaat over het recht op verzorging die betaald wordt uit de nalatenschap.
  2. "Legitieme portie": Kinderen die onterfd zijn, behouden het recht op 50% van het erfdeel waarop zij recht zouden hebben volgens het wettelijk erfrecht!

 

Legaat

Wanneer een erflater een specifiek deel van zijn vermogen, of bijvoorbeeld een bijzondere bezitting, nalaat aan een specifiek persoon, spreken we van een legaat. Voordat de erfenis kan worden verdeeld over de erfgenamen, moet eerst het legaat worden overgedragen. Wat dan nog over is, is voor de erfgenamen!

Een "legataris" heeft interenstelling tot een erfgenaam nooit iets met eventuele schulden te maken!

In een "codicil" kan iemand aangeven welke legaten voor wie bestemd zijn. Aan een codicil (dat niet door een notaris hoeft te worden opgesteld!) worden de volgende eisen gesteld. Het codicil:

  1. Moet door de erflater geheel met de hand geschreven zijn.
  2. Moet voorzien zijn van een datum.
  3. Moet ondertekend zijn door de erflater.

 

Aanvaarden of verwerpen?

Het staat de erfgenamen vrij om een nalanschap te aanvaarden of te verwerpen.... Wanneer de schulden in een nalatenschap groter zijn dan de bezittingen, kan het verstandig zijn deze te verwerpen. Vooral ook omdat de erfgenamen aansprakelijk zijn voor de schulden, en hier ook met het privé vermogen op aangesproken kunnen worden!

De wet biedt de erfgenamen drie mogelijkheden wanneer er een erfenis is:

  1. "Verwerpen": Als de erfgenaam verwerpt, is hij met terugwerkende kracht nooit erfgenaam geweest. Wanneer een erfganaam wil verwerpen, moet hij hiervoor een verklaring bij de rechtbank afleggen.
  2. "Beneficiair aanvaarden": Een erfgenaam die een nalatenschap op deze wijze aanvaardt, is niet aansprakelijk voor de schulden wanneer deze groter blijken te zijn dan de bezittingen. Wanneer een erfgenaam op deze wijze wil erven, moet hij hiervoor weer een verklaring bij de rechtbank afleggen.
  3. "Zuiver aanvaarden": Voor het zuiver aanvaarden is geen formele actie vereist. De erfgenaam erft de bezittingen en eventuele schulden. Wanneer hij zuiver aanvaard heeft, kan hij later niet meer verwerpen!