Je weet nu dat er veel verschillende energiesoorten zijn. Ook weet je dat energie kan worden omgezet in een andere soort. Maar hoe komt energie nu eigenlijk van de plek waar het is 'gemaakt' naar de plek waar het nodig is? Hoe komt de elektriciteit die wordt opgewekt in een elektrictieitcentrale bij jou thuis? Hoe komt de energie die vrij komt in een motor van een auto bij de wielen? Hoe komt de warmte van een verwarmingsketel in de woonkamer van een huis terecht? Het antwoord op al deze vragen is: Door middel van energietransport.
Elke energiesoort kan worden getransporteerd, denk bijvoorbeeld aan de overbrenging van bewegingsenergie doormiddel van tandwielen of een as van een auto. Of aan geleiding van elektrische stroom door een hoogspanningskabel. En hoewel je op deze manier best veel soorten van energietransport moet kunnen herkennen, is het transport van warmte voor dit thema het belangrijkst.
Warmte is de energie die in de beweging van de moleculen zit. Hoe meer warmte, hoe hoger de temperatuur. Bekijk onderstaande afbeelding goed:
De bron van de warmte in deze afbeelding is de verbranding van het hout in het kampvuur. Dus een energieomzetting van chemische energie naar warmte. Deze warmte wordt grotendeels door straling van vuur naar de pan erboven gebracht. Eigenlijk wordt de warmte dus omgezet naar stralingsenergie. De energie straalt dan door de lucht naar de pan, waar de straling wordt opgenomen en weer wordt omgezet in beweging van de moleculen: warmte.
De meeste pannen zijn van metaal omdat deze soort stoffen wamte goed geleiden. Als de moleculen aan de onderkant van de pan veel bewegen, 'tikken' zij de moleculen om zich heen aan zodat deze ook sneller gaan bewegen. Hierdoor stijgt de temperatuur verder in de pan ook. Uiteindelijk gaan alle moleculen in het metaal trillen en is de warmte van de onderkant van de pan dus getransporteerd naar de binnenkant van de pan. Hier tikken de metaalmoleculen de eerste watermoleculen aan zodat de onderkant van het water ook heet wordt.
Water is echter een slechts warmtegeleider en het bewegen van de moleculen wordt dus niet zo gemakkelijk overgegeven van watermolecuul naar watermolecuul. De warmte wordt door het water verspeid door stroming. Een molecuul met veer warmte (beweegt dus veel) verplaatst zich door de gehele pan heen en hierdoor komen er andere nog koudere watermoleculen bij de bodem van de pan. Deze was heet en geeft zijn warmte af aan die watermoleculen, die op hun beurt weer weg beweegt, en zo voort.
De drie soorten van warmte overdracht zijn dus:
Uitleg over warmtetransport