Opdrachten 3.1 Machthebbers in Europa

Absolute vorsten

1 Lees de tekst en bekijk de afbeeldingen.

Deze opdracht gaat over oorzaken en gevolgen. Zie

voor meer uitleg het informatieboek, bladzijde 156,

vaardigheid 9.

a Leg uit met de bijnaam van Lodewijk XIV,

Zonnekoning, wat absolutisme is.

b Welke afbeelding past het best bij het begrip absolutisme?

Licht je keuze toe.

c Kruis de oorzaken van de absolute macht van

Lodewijk XVI aan in kolom A.

A B

Door de burgeroorlog van 1648 verlangden

de steden naar een sterke koning.

X 4

Lodewijk bracht het leger onder controle X 1

Lodewijk liet een gigantisch paleis bouwen in

Versailles.

Lodewijk maakte een einde aan de zelfstandigheid

van de steden en de adel.

X 3

Lodewijk bepaalde de godsdienst van zijn

onderdanen door het intrekken van het Edict

van Nantes.

X 2

Duizenden hugenoten vluchtten naar het

buitenland,

vooral naar Nederland.

d Geef de oorzaken in volgorde van belangrijkheid

een cijfer in kolom B. De belangrijkste oorzaak geef

je het cijfer 1.

e Leg je keuze van de belangrijkste oorzaak uit.

2 Gebruik de tekst, bron 1 en afbeelding 6.

Bron 1 Bossuet over de absolute monarchie volgens het

‘droit divin’ (het goddelijke recht):

De koningen handelen als dienaren van God en als zijn

plaatsvervanger op aarde. De koningen moeten hun macht

in eerbied uitoefenen en deze uitsluitend uitoefenen in het

belang van de gemeenschap. Want daar deze macht van de

hemel komt, mogen zij niet geloven dat ze erover kunnen

beschikken als heren en dat ze naar willekeur mogen

regeren. Daarom past het dat de koningen het gezag van

God hun verleend heeft, met schroom uitoefenen en dat zij

bedenken, welke vreselijke godslastering zij begaan,

wanneer zij een gezag dat van Hem komt, misbruiken.

Uit: Geschiedenis in documenten (1971)

a Omschrijf het begrip ‘droit divin’.

b Van wie krijgt een koning zijn absolute macht volgens

het droit divin?

c Hoe wordt de macht van de koning volgens Bossuet

beperkt?

Absolutisme is als een koning alle macht heeft. Uit zijn

bijnaam Zonnekoning blijkt dat alles in Frankrijk om Lodewijk

moest draaien.

Afbeelding 5, omdat Lodewijk XIV dit gigantische paleis in

Versailles liet bouwen om zijn macht te laten zien.

Bijvoorbeeld: Het onder controle brengen van het leger is

de belangrijkste, omdat Lodewijk daarmee zijn macht kon

afdwingen.

De koningen handelen als dienaren van God en als zijn

plaatsvervanger op aarde.

De koning krijgt zijn macht van God.

God ‘controleert’ de koning. God zal de koning ‘straffen’ als

hij tijdens zijn koningschap misbruik van zijn macht maakt.

Machthebbers in Europa

Informatieboek bladzijden 58 tot en met 60

3.1

Geschiedeniswerkplaats 2 hv antwoorden werkboek H3 © Noordhoff Uitgevers bv

55

Zeeland

premier, minister van

buitenlandse zaken

Utrecht

Zeeland

Gelderland

Groningen

Friesland besturen

opperbevelhebber

Staten van:

Staten van:

Regenten in Nederland

3 Lees de tekst.

a Vul het onderstaande schema in. Gebruik daarbij

de volgende woorden.

Staten-Generaal / stadsbestuur / gewesten / vertegenwoordigers

van de steden en de adel / vertegenwoordigers van

gewesten

Bestuurd

door?

Wie zaten in het bestuur?

De

Republiek

Staten-

Generaal

vertegenwoordigers van

gewesten

Gewesten Staten vertegenwoordigers van de

steden en de adel

Steden Stadsbestuur rijke burgers

b Vul het onderstaande schema in. Gebruik daarbij

de volgende woorden.

Staten-Generaal / Noord-Brabant / Limburg / Overijssel /

Holland / raadspensionaris / stadhouder

4 Gebruik de tekst en afbeelding 9.

Streep een woord weg, zodat er een juiste zin

overblijft.

a In de Nederlanden had de burgerij / geestelijkheid

geen macht meer.

b Het bestuur in de Nederlanden leek het meest op

het bestuur van de Griekse democratie / de Romeinse

republiek uit de oudheid.

c De Staten / Staten Generaal bestuurden Noord-

Brabant en Limburg.

d In 1672 maakte Willem III een einde aan het stadhouderloze

tijdperk / de oligarchie.

Afsluiten

5 Gebruik de hele paragraaf.

a Bedenk van zowel de absolute monarchie als van de

oligarchie in Nederland een politiek voordeel en

een nadeel.

Voordeel Nadeel

Absolute

monarchie

Oligarchie

b Stel, je bent een arme boer in de tijd van vorsten en

regenten. Welke van de drie bestuursvormen staat

je het meest aan? Licht je antwoord toe.

6 Zoek verder.

Zoek op internet naar informatie over het paleis van

Versailles. Wanneer werd het gebouwd en voor wie?

Leg uit waarom de bouw van Versailles goed bij het

absolutisme past.