Taalkundig ontleden

6. Betrekkelijk voornaamwoord (relatief pronomen)

Een betrekkelijk voornaamwoord (betr. vnw.) staat tussen een hoofdzin en een bijzin.
Het slaat terug op iets, dat heet het antecedent.
De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn: die en dat. Andere betrekkelijke voornaamwoorden zijn: wie, wat, hetgeen en welk(e).

Die                            Antecedent: de-woord (enkelvoud en meervoud): de mensen die …, de jongen die …

Dat                            Antecedent: het-woorden: het boek dat …, het hek dat …

Wie                           Antecedent: een persoon, maar wie moet meewerkend voorwerp zijn (aan wie):
                                           De serveerster, wie we fooi gaven … Die is ook mogelijk, maar liever wie.

Wat                           Antecedent: onbepaald voornaamwoord, overtreffende trap of hele zin:
                                          alles wat, het leukste wat, We kregen een cadeautje, wat we erg leuk vonden.                                          

Welke                       Antecedent: de-woorden (enkelvoud en meervoud): de mensen welke …, de ober welke …
                                          Welke
is formeel; vervang het liever door die. Welke kan zelfstandig gebruik worden;                                              er staat dan een voorzetsel voor: De kamer, in welke wij zitten, is erg mooi.

Een betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent

Wie en wat kunnen ook een ingesloten antecedent hebben: je kunt wie/wat dan vervangen door de man die/het ding dat:
Wie dat zegt, geloof ik niet. – De man die dat zegt, geloof ik niet.

 

https://youtu.be/R9YHvAvApBA

Oefeningen:

Oefening A: vul in

Oefening B: welk betr.vnw.?

Oefening C: betr.vnw.

Oefening D: Cambiumned

Oefening E: wed.vnw., weg.vnw., betr.vnw. of onb.vnw.

Oefening F: aanw.vnw. - vr.vnw. - betr.vnw.

Oefening G: kruiswoordraadsel

 

Quiz betrekkelijk voornaamwoorden

Eindtoets woordsoorten