Op de betalingsbalans wordt bijgehouden welke transacties een land verricht met het buitenland in een bepaalde periode (meestal een jaar).
Alle transacties, zodat een totaaloverzicht ontstaat voor betalingen aan het buitenland en ontvangsten uit het buitenland.
In Nederland wordt de betalingsbalans bijgehouden door het CBS en DNB.
De betalingsbalans bestaat uit drie onderdelen, welke weer verder gesplitst zijn in verschillende deelrekeningen.

1. Lopende rekening
- Goederenrekening
Hier worden alle transacties opgeschreven die te maken hebben met de import (=betalingen) en export (=ontvangsten) van (stoffelijke) goederen.
- Dienstenrekening
Hier worden alle transacties opgeschreven die te maken hebben met de import (=betalingen) en export (=ontvangsten) van diensten (onstoffelijke goederen).
- Inkomensrekening
Er worden ook productiefactoren geleverd aan /gebruikt van het buitenland.
Bijvoorbeeld een Nederlander die in Duitsland werkt, of een Amerikaanse onderneming die in Nederland een dochteronderneming heeft.
De betaling voor die productiefactoren (primaire inkomens: loon, huur/pacht, rente/interest, winst) komt op de inkomensrekening.
NB. het geld gaat dus de grens over!
- Inkomensoverdrachtenrekening
Het gaat hier om bedragen die betaald worden aan of ontvangen worden uit het buitenland, waarvoor geen directe tegenprestatie hoeft te worden geleverd. Bovendien wordt het geld door de ontvanger gebruikt voor consumptieve doeleinden.
Bijvoorbeeld: sommige vormen van ontwikkelingshulp of de lidmaatschapsbijdrage van Nl. aan de EU.
2. Kapitaalrekening
- Vermogensoverdrachtenrekening
Het gaat hier om bedragen die betaald worden aan of ontvangen worden uit het buitenland, waarvoor geen directe tegenprestatie hoeft te worden geleverd.
Bovendien wordt het geld door de ontvanger gebruikt voor investeringsdoeleinden. Bijvoorbeeld: bijdrage van Nederland (ontwikkelingshulp) bij de aanleg van een elektriciteitscentrale in Zambia..
- Financiƫle rekening
Alle transacties die te maken hebben met buitenlandse investeringen, beleggingen en kredietverlening.
(LET OP: veel van deze transacties zorgen voor toekomstige transacties op de inkomensrekening).
3. Salderingsrekening
Het zal zelden zo zijn dat in een jaar de betalingen en de ontvangsten aan elkaar gelijk zijn.
Het bedrag dat per saldo aan het buitenland betaald wordt (dan wel: van het buitenland ontvangen wordt) komt op de salderingsrekening.
Dankzij de salderingsrekening zal de totale betalingsbalans in evenwicht zijn (betalingen=ontvangsten)