Bombardeerkever

Insecten worden vaak opgegeten door andere dieren. Om dit te voorkomen maken insecten gebruik van bijvoorbeeld camouflage. 
De bombardeerkever gebruikt een wel héél bijzondere manier om vijanden af te schrikken: scheikunde!

 

tekstfragment 1
Wanneer de bombardeerkever door een vijand wordt aangevallen, richt hij
twee kleine buisjes in zijn achterlijf op zijn belager. Er volgt een piepkleine
explosie die klinkt als een schot. Een gloeiend hete, bijtende vloeistof
schiet naar buiten en veroorzaakt pijnlijke brandwonden (zie figuur 1).
De kever bezit klieren die hydrochinon (C6H6O2, zie figuur 2) en
waterstofperoxide (H2O2) produceren. Deze stoffen worden gemengd tot
een zeer geconcentreerde oplossing van 10 massaprocent hydrochinon
en 25 massaprocent waterstofperoxide. Dit mengsel wordt in een
verzamelblaas bewaard en bij gevaar naar een zogenoemde
explosiekamer geperst. Daar worden enzymen aan het mengsel
toegevoegd waarna direct de explosie volgt.

naar: http://wordsoflive.blogspot.com/2009/07/evolutieleer.html

 

 

Hydrochinon lost goed op in een oplossing van waterstofperoxide dankzij de vorming van waterstofbruggen tussen de hydrochinonmoleculen, de waterstofperoxidemoleculen en de watermoleculen. 

De explosie wordt veroorzaakt doordat tegelijkertijd twee exotherme reacties plaatsvinden: de ontleding van waterstofperoxide (reactie 1) en de reactie van hydrochinon met waterstofperoxide (reactie 2).
 

De vergelijkingen van beide reacties zijn hieronder weergegeven:
2 H2O2 --> 2 H2O + O2                                 (reactie 1)
C6H6O2 + H2O2 --> C6H4O2 + 2 H2O               (reactie 2)

Reactie 2 is een redoxreactie.

De halfreactie voor de omzetting van hydrochinon bij deze reactie is hieronder weergegeven:
C6H6O2 --> C6H4O2 + 2 H+ + 2 e

Hieronder is het energiediagram van reactie 2 voor de situatie in de explosiekamer nog onvolledig weergegeven.
In dit energiediagram ontbreken het niveau van de geactiveerde toestand en het niveau van de reactieproducten.
 
 

 

 

De vloeistof in de verzamelblaas bevat meer waterstofperoxide dan nodig is voor de reactie met hydrochinon (reactie 2).