Stap 2: Evolutie van sociaal gedrag

Veel dieren leven in groepen. In module 2 heb je gelezen dat er verschillende soorten groepen bestaan.
Dieren die langdurig in een groep samenleven, noem je sociale dieren.
Meestal kennen de dieren elkaar individueel en werken ze samen in allerlei taken.

Sociale dieren

Evolutie van sociaal gedrag
Gedrag kan evolueren als er een genetische basis is.
Is dat het geval bij sociaal gedrag?
Bekijk:


Video: Labyrint tv: De lieve natuur

Zit sociaal gedrag in onze genen? Bespreek je conclusie in de klas.

Altruïsme

Soms is samenwerkend gedrag nadelig voor de eigen fitness.
Denk maar eens aan een dier dat een alarmroep laat horen en de groep waarschuwt voor een predator.
Dat gedrag noem je altruïstisch: het is goed voor de ander, maar mogelijk nadelig voor het individu zelf.
De kans dat het dier zich voortplant en zijn genen doorgeeft neemt mogelijk af.

Verwanten-selectie

In de voorbeelden in oefening 4 investeren de dieren in hulp in de toekomst.
Ze kiezen voor samenwerking, totdat blijkt dat de ander onbetrouwbaar is.
Maar hoe zit het met de eekhoorn die met name zijn verwanten waarschuwt en zelf mogelijk daardoor prooi wordt van een predator?
Die eigenschap zou in een populatie toch door natuurlijke selectie verdwijnen?

De wetenschapper Hamilton loste dit dilemma op door het principe van verwanten-selectie in te voeren: een individu zal zodanig handelen dat het de kans vergroot zijn eigen genen door te geven of kopieën daarvan.
Kopieën van de genen van een dier komen voor bij zijn familieleden.

Hamilton stelde dat natuurlijke selectie altruistisch gedrag zal versterken als
C < rB, waarbij.

C = kosten (costs) van de gever, uitgedrukt in het aantal eigen nakomelingen minder.
B = baten (benefit) van de ontvanger, uitgedrukt in het aantal extra nakomelingen vergeleken met de situatie als er geen hulp zou zijn.
r = mate van verwantschap (relatedness) tussen gever en ontvanger.

Broers en zussen hebben een verwantschap van 0,5 net als een vader en zoon of moeder en dochter; Opa en kleinkind hebben een verwantschap van 0,25.

Bespreek deze getallen met een klasgenoot.

Mensen

Geldt dit principe van verwanten selectie ook voor mensen?
Lees Neefjes en nichtjes gebaat bij tante die vreemdgaat .
Wat is de conclusie uit het artikel? Bespreek deze met een klasgenoot.