Voor dieren die in groepen leven is communicatie onmisbaar.
In deze stap ga je kijken naar communicatie bij mensen en mensapen.
Communiceren kan op veel manieren.
In een vorige module heb je misschien al bestudeerd hoe een hond zijn emotie door lichaamstaal laat zien.
Bij veel diersoorten speelt lichaamstaal een grote rol in de communicatie.
Een onderdeel hiervan zijn de gezichtsuitdrukkingen.
Darwin was al geïnteresseerd in dit onderwerp. Hij schreef in 1872 The expression of emotions in man and animals.
Hij veronderstelde dat gezichtsuitdrukkingen een soort universele taal vormen.
Maar er komen steeds meer aanwijzingen dat gezichtsuitdrukkingen voor een deel cultureel bepaald zijn (en dus aangeleerd).
Bekijk het Japanse en westerse Emoticon voor blij.
Bespreek met een klasgenoot hoe deze verschillen kunnen zijn ontstaan?
Hoe goed ben jij in het herkennen van emoties?
Doe de test: Persoonlijkheid - tests.psychologiemagazine.nl.
Bespreek jouw uitslag met een klasgenoot. Herken je jezelf hier in? Waarom wel of niet?
Herken je je klasgenoot ook in zijn/haar uitkomst? Beargumenteer je antwoord.
Gebarentaal
Zoek samen (viertallen) voorbeelden van culturele verschillen in gezichtsuitdrukkingen en/of gebarentaal.
Gebruik daarvoor zelfgevonden bronnen. Je weet vast al veel uit je eigen ervaring!
Ieder groepje selecteert enkele voorbeelden die mogelijk niet door iedereen begrepen worden.
Test ze uit in de klas.
Universele lichaamstaal
Kunnen mensen en mensapen elkaars lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen lezen?
Bokito is een mannetjes gorilla in diergaarde Blijdorp. In mei 2007 ontsnapte hij en sleurde één bezoekster mee, die hierbij ernstig gewond raakte. De vrouw bezocht Bokito vier dagen per week en had steeds oogcontact gemaakt met de mensaap. Dit aanstaren heeft waarschijnlijk geleid tot de aanval. Vanuit het ziekenhuis meldde de vrouw: "Hij is en blijft mijn lieveling. Sinds hij in Blijdorp zit, maak ik contact met hem. Als ik mij hand op het glas legde, deed hij hetzelfde. Als ik naar hem lachte, lachte hij terug".
Bekijk het commentaar van etholoog Jan van Hooff op dit voorval.
Wat is de conclusie uit deze gebeurtenis? Bespreek het met een klasgenoot.