De jaren 60 van de vorige eeuw staan in Nederland ook wel bekend als de protestjaren. Jongeren gingen zich op allerlei manieren afzetten tegen hun ouders. Het zijn de jaren van de babyboomgeneratie, van de hippies, van de provo’s en van de Beatles. Er ontstonden jongerenculturen.
De babyboomgeneratie
De eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog hadden de meeste Nederlanders het niet erg breed. Ze moesten zuinig leven. Een studie voor hun kinderen was vaak te duur. Jongeren gingen al vroeg werken. In de bouw, bij een tuinder of in een fabriek. Het was normaal dat jongeren (een deel van) hun salaris aan hun ouders gaven. Vanaf de jaren ’50 kregen mensen het beter. De welvaart steeg. Steeds meer jongeren konden gaan studeren. En jongeren die gingen werken mochten het geld dat ze verdienden zelf besteden. Ze kochten muziek, kleding, sigaretten en een brommer.
Nozems
Er is een historicus die meent dat de naam ontleend is aan ‘Nederlands Onderdaan Zonder Enige Manieren’, maar de meesten vinden dat onzin. Waar nozem echt vandaan kwam, weet niemand. Met een nozem werd een zelfbewuste jongere aangeduid, wat agressief, gekleed in een spijkerbroek en leren jack, uitgedost met een vetkuif, een sigaret in de mondhoek, luisterend naar rock ‘n roll uit een radio. De jongeren verzamelden zich vaak op hun ‘buikschuiver’ voor de snackbar. Een buikschuiver was een brommer, meestal van het merk Kreidler, met een doorlopend zadel voor berijder en passagier (een vriendin achterop). Je kon ook plat op je buik op het lange zadel gaan liggen, met je neus ongeveer op de tank. Vandaar de bijnaam ‘buikschuiver’. Verveling en elkaar opstoken leidden vaak tot vandalisme en geweld. Er waren wel sportclubs, maar veel vertier was er niet. De naam nozem had al snel een negatieve klank. In de woordenboeken vind je voor nozem: een opstandige of baldadige jongere, een probleemjongere. In een studie uit 1959 met de titel ‘De jeugd in het geding’ lag de schuld niet bij de nozems, maar bij de volwassenen: de bekrompen ouderen die het gedrag van bepaalde groepen jongeren niet wilden accepteren.
Hippies
Vanaf de tweede helft van de jaren 60 lieten de jongens hun haar steeds langer groeien en meisjes gingen broeken dragen. Je zag overal hippies op straat: jongens en meisjes in slobberkleren en met lange haren. Aan hun kleding kon je niet zien of ze uit een rijke of arme familie kwamen, of dat ze wel of niet gestudeerd hadden. Dat maakte allemaal niets uit: ze wilden de wereld met liefde verbeteren.
Hoe de jongeren er ook uitzagen, ze kregen bijna allemaal ruzie met hun ouders. En niet alleen met hun ouders; ze gingen zich afzetten tegen de bazen, de leraren, de politieagenten, de bestuurders. Alle mensen die stonden voor ‘vroeger’ moesten het ontgelden. Er ontstond een botsing tussen de jongeren en het gezag van de ouderen.
Provo
In 1965 werd Provo opgericht. Provo is afgeleid van provoceren, wat uitdagen betekent. Provo was een beweging die de gevestigde macht provoceerde. Met vaak grappige en geweldloze acties: ludieke acties, kwamen zij op voor de vrijheid van meningsuiting en voor verdere democratisering. Zij wilden meer inspraak en medezeggenschap in het bestuur. Maar de provo’s hielden zich ook bezig met ‘vrije liefde’ en met het milieu. Een voorbeeld hiervan is het "witte fietsenplan". Door heel Amsterdam zouden 20.000 witte fietsen komen, als een soort openbaar vervoer. Iedereen kon deze fietsen gebruiken. De Provo's wilden dat er geen autoverkeer meer zou zijn in Amsterdam, want dat zorgde voor veel luchtvervuiling. Helaas voor de Provo's werd dit voorstel door de gemeente afgewezen en is het nooit doorgegaan. Na 2 jaar hief de beweging zichzelf op. Hun doel, het wakker schudden van de macht, was voor een belangrijk deel bereikt.
Popmuziek
In de jaren 60 van de twintigste eeuw werden nieuwe muziekstijlen populair. Bijvoorbeeld de rock ’n roll van Elvis Presley, maar de grootste sensatie was wel de muziek van 'The Beatles'. The Beatles was een muziekgroep uit Engeland die totaal andere muziek maakten dan tot dan toe gebruikelijk was. The Beatles werden enorm populair. Toen ze in Nederland op bezoek kwamen ging iedereen uit z’n dak. Bij een rondvaart door de Amsterdamse grachten stonden duizenden fans The Beatles toe te juichen.
Opdracht 7:
Je hebt gezien dat jongeren in de jaren 60 van de twintigste eeuw op verschillende manieren in verzet kwamen tegen de oudere generatie. Je maakt een collage in je Word document over deze jaren 60. In de collage moeten alle drie de jongerenculturen terug komen.
Opdracht 8:
Kopieer het schema naar je Word document en vul achter de begrippen de betekenis in.