Wederopbouw en harmonie
Na de Tweede Wereldoorlog lag Nederland in puin. De schade moest hersteld worden, het land moest wederopgebouwd worden. Veel mensen denken dat de wederopbouw van Nederland pas begon na 5 mei 1945 toen de Tweede Wereldoorlog voor Nederland was afgelopen en Nederland was bevrijd van de Duitse bezetters. Dat is niet juist. Vanaf het bombardement van Rotterdam op 14 mei 1940 was men al bezig om de oorlogsschade aan huizen, wegen, enzovoort te herstellen. Wel is het zo dat de wederopbouw na de bevrijding op grote schaal werd aangepakt. De bevrijding verliep ook niet zonder slag of stoot. In de laatste dagen voordat de Duitsers zich overgaven is er nog een hoop schade aangericht. Na de oorlog was het voor iedereen hard werken om het puin te ruimen en de huizen, fabrieken, wegen en bruggen weer te herstellen.
In de oorlog is er veel minder getrouwd en zijn er minder kinderen geboren. Na de oorlog is er weer vertrouwen in de toekomst. Veel mensen trouwen en er worden veel kinderen geboren. Daardoor neemt de bevolking in korte tijd snel toe. Men noemt dat de babyboom. Voor de nieuwe gezinnen is er wel een probleem: de woningnood. Tijdens de oorlog zijn veel huizen vernield. En voor al die jonge gezinnen zijn er te weinig huizen. Pas getrouwde stellen moeten daarom nog jaren inwonen bij hun ouders. Door de oorlog zijn ook veel banen verdwenen. Daarom is er grote werkloosheid. Voor al die problemen is er maar één oplossing: meer industrie! De industrie, bouw en export worden daarom bevorderd.
Na de oorlog besloten overheid, vakbonden (de werknemers) en werkgevers er samen tegen aan te gaan, in harmonie, en niet elkaar te bevechten. Dit noemen we het harmoniemodel. De partijen overleggen en proberen het eens te worden over wetgeving, lonen en prijzen, werktijden, enz. Kortom, zaken die de landseconomie aangaan. Uit dat overleg kwam onder meer een geleide loonpolitiek voort. Er werd afgesproken dat de lonen niet teveel zouden stijgen er dat tegelijkertijd ook de prijzen niet teveel verhoogd worden. De werknemers waren het hier mee eens, zij wisten dat zij tevreden moesten zijn met wat er was. Het geld dat over bleef werd in de wederopbouw gestoken. Daarnaast kreeg Europa via de Amerikaanse Marshallhulp een flinke zet in de rug. Er kwam geld en materiaal vanuit Amerika om de schade te herstellen en de economie te stimuleren. De regering besloot tot een snelle industrialisatie van Nederland. De productie werd gelijk grootschalig aangepakt. Veel kleine bedrijven werden samengevoegd tot enkele grote bedrijven, die meer en goedkoper konden produceren.
Daarnaast beloofde de overheid om plannen te maken om iedereen te steunen die te weinig geld hadden, zoals werklozen, ouderen, gehandicapten of mensen die vanwege andere redenen niet konden werken.
Opdracht 1:
Bekijk het onderstaande filmpje (door op de link te klikken) en beantwoord de vragen in je Word document.
1. Hoe zorgt de regering ervoor dat alle mensen na de oorlog te eten kunnen krijgen?
2. Waarom worden er walvissen gevangen?
3. Waarvoor gebruikte mensen de krant?
4. Van wie kreeg Nederland hulp?
5. Wat voor hulp was dit?
6. Wat bedacht Willem Drees?
7. Wat deed de regering voor de mensen?
8. Waar gaan veel mensen heen voor een beter leven?
9. Wat vraagt Willem Drees aan de mensen?
10. Waarvoor was dit nodig?
11. Welke drie luxe producten kwamen er onder ander in Nederland?
12. Wie doen het huishouden?
13. Waar deden de mensen hun boodschappen voordat er een supermarkt was?
14. Noem twee veranderingen die er zijn gekomen doordat de welvaart steeg?
Opdracht 2:
Kopieer het schema naar je Word document en vul achter de begrippen de betekenis in.
Wederopbouw |
|
Babyboom |
|
Harmoniemodel |
|
Geleide loonpolitiek |
|
Marshallhulp |
|