Toelichting opdracht 1, 2 en 3
Om je als groep goed te oriënteren kunnen jullie het beste een taakverdeling maken. Spreek bijvoorbeeld af wie de interviews houdt, wie het onderzoek doet en wie de maquette bouwt. Lees eerst de stappen van deze opdracht goed door en lees ook de reader 'Stapsgewijs ontwerpen'.
Bespreek met elkaar:
welke teelten jullie willen bekijken;
welke wensen en ideeën er in de groep zijn;
hoe jullie de casus willen presenteren. Dit is belangrijk voor de opzet van de presentatie.
Toelichting opdracht 4
De belangrijkste bronnen die je nodig hebt voor het opzetten van een duurzaam teeltsysteem zijn de teler en het teeltbedrijf. Kies daarom in overleg met de teler (stagebegeleider / werkbegeleider) een gewas.
Houd rekening met deze punten:
Bepaal als groep samen één teelt, zorg dat iedereen achter de keuze staat. Als er groepsleden zijn die weinig voor de gekozen teelt voelen, kan dit later een probleem worden.
De teelt die jullie willen verduurzamen moet voldoende mogelijkheden en uitdagingen bieden.
Alle investeringen in het verduurzamen van de teeltmethode hebben invloed op de kostprijs van het product. Vraag je af of het product ná de investeringen nog voldoende marktkansen heeft. Informeer bij telers en handelsorganisaties.
Toelichting opdracht 5
SWOT staat voor: strengths, weaknesses, opportunities and threats. Vertaalt: sterke en zwakke punten, uitdagingen en bedreigingen.
Het beschrijven van de teeltwijze kan op twee manieren. Zoals het is én zoals het eigenlijk zou moeten zijn. Het is van belang dat jullie een beschrijving maken van de teelt zoals die op dit moment wordt uitgevoerd; dus met alle goede, minder goede en te verbeteren punten.
Onderscheid de volgende punten:
De volledige cyclus van het gewas: binnenkomst, plantdatum, inboeten, gewasverzorging, rooien, verkoopklaar maken en het moment dat het gewas het bedrijf verlaat.
De kostprijs van het product per (oppervlakte-)eenheid (bijvoorbeeld per hectare of per 100 planten):
- opbrengst: aantal uitval tijdens de teelt, aantal onverkoopbare producten en aantal verkochte producten per (oppervlakte-)eenheid;
- toegerekende kosten: uitgangsmateriaal (jonge planten), kosten van vermeerderen, meststof, kunstmest, gewasbescherming, bind- en steunmateriaal en keuringskosten;
- vaste kosten: rente, afschrijving, pacht en leningen voor teelt, teeltmethode, werktuigen, machines, installaties en bijvoorbeeld land;
- arbeid in uren: planten, diverse handelingen tijdens de teelt, rooien en transport, begeleidingsuren, ziekte en verzuim.
Gewasbescherming: hiervoor kunnen jullie het 'Logboek gewasbescherming' op het bedrijf of de leverancier / voorlichter raadplegen. Het gaat hierbij om alle facetten van de gewasbescherming: preventieve maatregelen, scouten (om welke onkruiden, plagen en insecten gaat het?), middelenkeuze, inzet gewasbeschermingsmethode (mechanisch-, biologisch-, chemisch-, herbicide-, fungicide- en insecticidegebruik enzovoort). Zie ook de brochure 'Emissieroutes van gewasbeschermingsmiddelen naar oppervlaktewater' (https://www.wageningenur.nl/upload_mm/0/b/7/fe6faab9-47b2-47d4-80a7-b2352361ff72_Emissieroutes%20van%20gewasbeschermingsmiddelen%20naar%20oppervlaktewater.pdf).
Water: maak een schema van de waterloop in de teelt met daarop het verbruik, de verliezen en het hergebruik.
Nutriënten: beantwoord de vragen: Hoe worden meststoffen gedoseerd? Is er een zuivering of ontsmetting? Wat gebeurt er met filterspoelwater?
Geef wat betreft de opbrengsten aan: de kwaliteit en de kwantiteit per (oppervlakte-)eenheid van het product.
Geef wat betreft de omgeving aan: vergunningen, omwonenden, eisen aan het oppervlaktewater (deze kunnen per regio en per waterschap verschillen).
Geef wat betreft de markt aan: wat de kansen voor het gewas zijn.
Geef aan hoe arbeidsintensief en fysiek belastend de teeltmethode is. Onderzoek ook welke tijdsinvestering er nodig is om met de huidige teeltmethode een geschikt product te produceren.
Maak de SWOT-analyse met behulp van bovengenoemde punten. Vergelijk deze met de eisen die bijvoorbeeld de ondernemer, de Kaderrichtlijn Water (KRW) of de markt aan het product en de teelt stellen. Zo wordt duidelijk welke punten de aandacht verdienen.
Toelichting opdracht 6:
Voor het ontwerpen van een duurzamer teeltsysteem gaan jullie gestructureerd te werk. Zo wordt er tijdens het ontwerpproces niets vergeten.
Het ontwerpproces kent de volgende fasen:
Inventariseer de wensen.
Schrijf een conceptplan.
Maak een systeembeschrijving.
Plan de uitvoering.
Gedurende elke fase pas je drie rondes (cycli) toe (zie de PowerPoint 'Systematisch ontwerpen'):
Van wens naar systeembeschrijving:
a. Beschrijf de wensen en behoeften: van belanghebbenden, leverancier, teler, handel, retail, consument.
b. Beschrijf het doel: gezamenlijke visie, wat willen jullie in algemene zin bereiken en waarom?
c. Wat moet er concreet worden bereikt (emissievrij, duurzaam, rendabel, …..)?
d. Wat zijn de plantkundige doelen: bodemgebonden ziekten, versnelling, plantsturing?
e. Wat is er mogelijk en wat is er wenselijk? Houd een brainstormsessie met elkaar en noteer de mogelijkheden van verschillende teeltsystemen. Daarna bekijken jullie welke systemen een kans van slagen hebben. Uiteindelijk bespreken jullie de systemen met de stagebegeleider / werkbegeleider en kiezen jullie een systeem.
f. Maak een globale systeembeschrijving van het gekozen systeem, zodat het ronde 2 kan worden uitgewerkt.
g. Let op investeringen en rendement.
h. Verzamel fabricagegegevens voor een teelt-uit-de-grondsysteem als richtlijn voor de ontwikkeling. Hoe zien jullie de teelt voor ogen in technische zin? Teken bijvoorbeeld een schets (concept) om dit duidelijk te maken.
Van systeembeschrijving naar realisatie:
a. Bepaal de technische uitvoering. Doe dit in overleg met systeemleveranciers.
b. Werk het ontwerp definitief uit. Denk aan bijvoorbeeld dimensionering, materiaalkeuze, grootte van leidingen, levensduur van de onderdelen en het teeltsysteem.
c. Maak een kostenoverzicht (vraag bijvoorbeeld een offerte aan). Maak een kostprijsoverzicht voor de nieuwe situatie en vergelijk deze met de kostprijs van het product in de bestaande situatie. Wat is jullie bevinding?
d. Zet alles op een rijtje; plan en organiseer in een planschema.
e. Regel de technische inrichting: uitvoering en realisatie.
f. Maak een maquette van het teeltsysteem zoals jullie dat voor ogen hebben.
Uitvoering:
a. Plan tijd, arbeid, materiaal en momenten van overleg.
Toelichting 6.2.f: Maak een maquette van het nieuwe teeltsysteem op schaal en presenteer het systeem.
Door een schaalmodel te bouwen krijgen jullie een beter idee van hoe het systeem eruit zal zien. De websitehttp://www.bouwjedroom.nl/main_2-6.htmlgeeft tips over het bouwen van een maquette. Bepaal met elkaar wat jullie precies willen laten zien; een onderdeel of het geheel?
Wat zijn de werkelijke maten en hoe groot willen jullie de maquette maken? Bepaal de schaal van het model. Gebruik materialen die goed te verbinden zijn, bijvoorbeeld met lijm. Tijdens het bouwen van het schaalmodel komen jullie beslist een aantal punten tegen waarover jullie nog niet hadden nagedacht. Zo verbeteren jullie het systeem stap voor stap en wordt het steeds realistischer.
Bij het presenteren van de maquette hoort een 'elevator pitch'. Dit is een korte presentatie van het ontwikkelde systeem. Binnen 30 tot 60 seconden moet jullie product daarin worden gepresenteerd. Daarbij moeten jullie de toehoorder raken met jullie idee. Kijk naar 'Het beste idee van Nederland' om inspiratie op te doen voor het maken van jullie elevator pitch. Zie:http://www.sbs6.nl/programmas/het-beste-idee-van-nederland/videos/GBKnEmW4B20l/het-beste-idee-van-nederland-finale.