Mineralen
Varkens hebben voor een goede gezondheid voldoende mineralen nodig. Het is daarom van groot belang dat deze mineralen in voldoende mate in het varkensvoer zitten. Wij onderscheiden macro- en micro elementen. Dit onderscheid zit hem in de behoefte van het dier en de hoeveel van deze elementen in het voer zitten. Van macro elementen heeft het dier relatief veel van nodig en worden in het voer aangegeven in grammen per kilogram voer. Van micro elementen, ook wel spoorelementen genoemd, heeft het dier relatief weinig van nodig en wordt in het voer aangegeven in milligrammen per kilogram voer.
Macro elementen
Fosfor en calcium
Fosfor en calcium zijn belangrijke mineralen en moeten voldoende aanwezig zijn in de voeding. Calcium en fosfor in het voer worden geleverd door grondstoffen of direct als mineraal toegevoegd.
Belangrijke functies en gebreksverschijnselen van calcium en fosfor.
Mineraal |
Belangrijke functies |
gebreksverschijnselen |
Calcium/ fosfor (Ca/P) |
Calcium en fosfor in het voer worden geleverd door grondstoffen of direct als mineraal toegevoegd. |
Beengebreken Verminderde voeropname en groei |
Bron: NRC, 1998 en Straw et al. 1999.
Magnesium, kalium, natrium, chloor en zwavel
Magnesium, kalium, natrium en chloor spelen vooral een rol in de stofwisseling van het varken. De opname van magnesium vanuit de darm in het bloed wordt bepaald door de oplosbaarheid van magnesium afkomstig van de grondstoffen of magnesiumzouten. Kalium, natrium en chloor zijn meestal goed oplosbaar en daardoor volledig opneembaar in het bloed. Bij een te hoge opname worden magnesium, kalium, natrium en chloor uitgescheiden via de urine.
Belangrijke functies en gebreksverschijnselen van magnesium, kalium, natrium, chloor en zwavel.
Mineraal |
Belangrijke functies |
gebreksverschijnselen |
Magnesium (Mg) |
Botopbouw Zenuwstelsel, prikkeloverdracht |
Prikkelbaar, agressief Beenzwakte Verstoorde voortbeweging |
Kalium (K) |
Transport door celmembraan Waterhuishouding |
Verminderde voeropname Ruwe huid Lusteloosheid |
Natrium (Na) |
Waterhuishouding Hartfunctie Zenuwstelsel Transport door celmembraan |
Verminderde voeropname en groei Verlaagde melkproductie Uitdroging |
Chloor (Cl) |
Waterhuishouding Bouwstof van bloed Transport door celmembraan |
Verminderde voeropname en groei Ruwe huid en ruw haarkleed |
Zwavel (S) |
Bouwstof van aminozuren en enzymen Bouwstof van haren en hoeven Bouwstof van hormonen |
Onbekend |
Bron: NRC, 1998 en Straw et al., 1999.
Spoorelementen
De functies van spoorelementen en de gebreksverschijnselen bij een tekort staan in onderstaande tabel 4.8. Het transport van ijzer door de placenta is beperkt, waardoor biggen met een laag ijzergehalte worden geboren. Zogende biggen worden via de zeugenmelk onvoldoende voorzien in hun ijzerbehoefte. Het intramusculair toedienen van ijzer aan de biggen na de geboorte compenseert dit.
Belangrijkste functies en gebreksverschijnselen van de spoorelementen.
spoorelement |
Belangrijke functies |
gebreksverschijnselen |
IJzer (Fe) |
Bloedhemoglobine Zuurstoftransport |
Element van vitamine B12 Eiwit- en vetstofwisseling |
Zink (Zn) |
Opbouw van enzymen/hormonen Skeletgroei Spermaproductie Huid en haar |
Huidaandoeningen Verminderde voeropname en groei Verlengd werpproces Meer doodgeboren biggen Kleine tomen met zwakke biggen |
Mangaan (Mn) |
Enzymsystemen Voortplanting Stofwisselingsenzymen |
Beengebreken Verhoogde vetaanzet Zwakke biggen bij geboorte Verminderde melkproductie Onregelmatige oestrus |
Koper (Cu) |
Enzymsystemen Bloedhemoglobine Oxidatieprocessen |
Verminderde voeropname en groei Beengebreken Bloedarmoede |
Jodium (I) |
Schildklierhormoon (T3/T4) Voortplanting |
Vergrote schildklier Niet levensvatbare en zwakke biggen Verlengd werpproces |
Selenium (Se) |
Groei, weerstand en vruchtbaarheid Anti-oxidatieve werking in samenwerking met vitamine E Energiestofwisseling |
Verminderde melkproductie Kleine tomen met zwakke biggen Verlengd werpproces Moerbeihartziekte Lagere spermaproductie en kwaliteit Maagzweren Spierdegeneratie |
Kobalt (Co) |
Element van vitamine B12 Eiwit- en vetstofwisseling |
Onvoldoende vitamine B12 Verminderde voeropname en groei ruwe huid |