5.4 Van boer naar plattelandsondernemer

Van productiegeoriënteerde aanpak naar markt- en ketengerichte aanpak

Boeren die succesvol nieuwe producten of diensten willen gaan aanbieden, zullen een omslag moeten maken van productgericht denken en werken naar marktgericht denken en werken. Zij zullen in moeten spelen op de vraag van consumenten. Daarbij moeten zij ook nog eens rekening houden met dierenwelzijn, landschap, natuur en milieu.

Bovendien heeft de overheid steeds minder geld over voor de landbouw. Het aantal subsidies neemt af en quota worden afgeschaft. Om succesvol een bedrijf te blijven uitoefenen, verandert de boer van een ‘manager’ die werkt binnen vastomlijnde omstandigheden naar een ondernemer die werkt in onzekere markten en steeds veranderende maatschappelijke eisen.

Binnen het innovatieprogramma TransForum (2004-2011) werden tientallen projecten uitgevoerd met innovatieve agrarische ondernemers. In de publicatie ‘Duurzaam agrarisch ondernemen’ beschrijft TransForum de verschillende rollen die een boer moet kunnen spelen om binnen de huidige omstandigheden te kunnen ondernemen:  "Hij moet projectontwikkelaar zijn om zijn droom van tekentafel tot werkelijkheid te brengen. En dat met de duurzame uitgangspunten people, planet en profit. Daarvoor heeft hij de juiste strategie nodig: 'ga ik een nieuwe, duurzame productiemethode kiezen, nieuwe ketens organiseren, of iets heel nieuws maken?' De boer of tuinder moet het land in om nieuwe contacten te leggen met overheden, universiteiten, maatschappelijke groeperingen en niet te vergeten andere ondernemende boeren en tuinders. Misschien moet hij zelfs gaan samenwerken met partijen die hij ooit als tegenstander beschouwde. Daarbij moet hij te allen tijde de teugels zelf in handen houden. Het is immers zijn geld en dus zijn eigen risico. Hij dient zijn hoofddoel nooit uit het oog te verliezen, een duurzaam agrarisch bedrijf opbouwen dat geld oplevert. Het is evident dat één ondernemende agrariër dit niet in zijn eentje kan. Een slimme ondernemer organiseert een club mensen die elkaar aanvullen en hem helpen een winstgevend bedrijf op te zetten' (TransForum, 2011).