1.2.3 De competentie-set in relatie tot cruciale beroepsrollen

Robuuste regionale voedselinitiatieven hebben elementen in zich van drie focusgebieden uit figuur 3. Ten eerste hebben ze een marktfocus, met een gezond financieel verdienmodel. Ten tweede hebben ze een gebiedsfocus, het initiatief heeft elementen in zich die onlosmakelijk verbonden zijn met zichtbare plekken in de regio. Als laatste heeft het initiatief een sociaal maatschappelijke focus, waarbij specifieke regionale doelgroepen zijn verbonden met het voedselinitiatief. Kortom, als een van deze focussen verdwijnt, komt het bestaansrecht binnen het regionale voedselsysteem in het geding.

Uit het project is gebleken dat de volgende beroepsrollen cruciaal blijken te zijn binnen robuuste regionale voedselsystemen:

  1. gebiedsregisseur
  2. omgevingsgerichte ondernemer
  3. sociaal ondernemer

Om deze beroepsrol te kunnen uitvoeren moeten alle competenties (eventueel in samenwerkingsverband)  kunnen worden aangewend (zie figuur 3).

Deze cruciale beroepsrollen kunnen als volgt worden omschreven:

  1. Een gebiedsregisseur (1) is een aanjager die vanuit zijn/haar regionale (semi)beleidsfunctie succesvolle overlap creëert tussen sociaal maatschappelijke behoefte van het gebied en de fysieke inrichting in relatie tot het regionale voedselsysteem.
  2. Een omgevingsgerichte ondernemer (2) is iemand die voor eigen rekening en risico een product of dienst ontwikkelt en aanbiedt waarin de fysieke en maatschappelijke omgeving van het bedrijf actief benut worden.
  3. Een sociaal ondernemer (3) is iemand die voor eigen rekening en risico een sociaal probleem in de regio signaleert en dat op een ondernemende manier oplost.

De gebiedsregisseur blijkt dus een belangrijke aanjager te zijn om te komen tot een robuust regionaal voedselsysteem. In tabel 2 zijn praktijkvoorbeelden te vinden rond deze beroepsrollen.

Figuur 3: focusgebieden en cruciale beroepsrollen een levensvatbaar en robuust regionaal voedselsysteem
Figuur 3: focusgebieden en cruciale beroepsrollen een levensvatbaar en robuust regionaal voedselsysteem

 

Uiteraard zullen er nog veel meer beroepsrollen en beroepstaken te onderscheiden zijn rond het thema regionaal voedsel. De drie bovengenoemde functies blijken echter essentieel om te komen tot een robuust regionaal voedselsysteem. Andere functieprofielen zijn zeker niet minder relevant, maar laten we binnen de context van dit project buiten beschouwing.

 

Tabel 2: voorbeelden van deze beroepsrollen zijn:

Gebiedsregisseur Een professional die vanuit zijn/haar  regionale (semi)beleidsfunctie succesvolle overlap creëert tussen sociaal maatschappelijke behoefte van het gebied en de fysiek inrichting in relatie tot het regionale voedselsysteem.

Hans Hubers is kenniswerkplaatsmanager bij Gebiedscoöperatie O-Gen. In zijn rol als gebiedsregisseur is Hans de spil tussen studenten en docenten van regionale mbo-, hbo- en wo-onderwijsinstellingen en opdrachtgevers uit het gebied rond innovatieopgaven. Binnen het thema regionale voedselsystemen is de Doesburger Eng een succesvol voorbeeld waar door middel van meerjarige en structurele samenwerking docenten en studenten een waardevolle bijdrage leveren aan de doorontwikkeling. In 2014 is hiertoe de coöperatie Doesburger Eng Streekproducten opgericht.

"Ondernemers en studenten kunnen ontzettend veel van elkaar leren"

Sociaal ondernemer Een professional die een sociaal probleem in de regio signaleert en dat voor eigen rekening en risico op een ondernemende manier oplost.
Marieke Hart is sociaal ondernemer van het initiatief www.thuisafgehaald.nl.

De passie voor koken is het startpunt geweest om buurtgenoten met elkaar in contact te brengen.

Thuisafgehaald is een community van buurtgenoten die hun zelfgekookte eten delen. Tevens is er sprake van een bedrijfsmatige aanpak met een verdienmodel waarbij inkomen wordt gehaald uit de bemiddeling. In drie jaar tijd hebben zich 9000 thuiskoks aangemeld en bijna 70.000 afhalers van maaltijden.

“Drie jaar geleden ben ik min of meer per ongeluk sociaal ondernemer geworden. Ons maatschappelijk doel staat voorop. We hanteren daarbij een bedrijfsmatige aanpak. Dit is wèl onze allergrootste uitdaging."

Omgevingsgerichte ondernemer Een professional die voor eigen rekening en risico een product of dienst ontwikkelt en aanbiedt waarin de fysieke en maatschappelijke omgeving van het bedrijf actief benut worden.

Henk Pelleboer is met recht een omgevingsgerichte ondernemer. Een moderne boer in directe verbinding met de omgeving. Het biologisch melkveebedrijf ‘Polderzicht’ van familie Pelleboer in Mastenbroek heeft zich bijzonder veelzijdig ontwikkeld. Zorg, weidevogelsafari, recreatie en ook de melk wordt verwerkt tot het bijzondere product van ‘Weidevogelkaas’. Daarnaast produceert het bedrijf sinds kort zijn eigen natuurvlees. De combinatie maakt het bedrijf sterk. Een plek waar mensen kunnen meegenieten van het rijke platteland.

"Het is echt genieten om zo met de omgeving en natuur bezig te zijn. We doen het samen met de consument, hoe groter het succes van de weidevogel kaas, hoe meer natuurrijk grasland wij kunnen maken"