1.1 Het blikveld

De titel van dit hoofdstuk is tevens de titel van het eerste hoofdstuk van het boek Honderd jaar op de knieën (Schaminée & Van ‘t Veer 2000), waarin de geschiedenis van de plantensociologie wordt belicht en waarin uitgebreid is ingegaan op de betekenis van historische vegetatiebeschrijvingen. Er wordt een overzicht gegeven van de herkomst en omvang van het materiaal, op de manier waarop de gegevens worden verwerkt en op mogelijke toepassingen van de verzamelde data. Het is boeiend om te zien welke ontwikkelingen zich sindsdien hebben voltrokken, in een tijdsbestek van nauwelijks vijf jaar. Dit betreft de gehele waaier van onderwerpen: de opbouw en omvang van de bestanden, het onderhoud en beheer ervan, de opslag, verwerking en presentatie van de gegevens, de vragen die worden gesteld vanuit wetenschap en natuurbeleid, de – deels technische – mogelijkheden hierop in te gaan en antwoorden te formuleren, en de ontsluiting van de gegevens via het Internet.

Begrippen als eco-informatica en data mining waren vijf jaar geleden nog niet of nauwelijks op het speelveld verschenen. De manier waarop de in omvang opnieuw sterk gegroeide databestanden aan elkaar gekoppeld en ruimtelijk geanalyseerd kunnen worden, was nog maar kort geleden zo goed als ondenkbaar. Het informatiesysteem SynBioSys Nederland moest nog worden bedacht. Natura 2000 en Habitatrichtlijn waren begrippen die slechts bij een enkeling in Den Haag het bureau passeerden. Het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM), dat thans de ruggengraat vormt van de landelijke monitoring van de terrestrische natuur in ons land, stond nog min of meer in zijn kinderschoenen. En er was nog geen WOT-Informatievoorziening Natuur. In de volgende hoofdstukken wordt op al deze begrippen en aspecten uitvoerig ingegaan. In dit eerste hoofdstuk geven we een beschouwing over de historische ontwikkeling van het vegetatieonderzoek in ons land en het inzamelen van gegevens, waarbij we afsluiten met een toelichting op de manier waarop deze gegevens zijn verwerkt en voor de toekomst ontsloten.