In het kader van het Stelsel Natuur en Landschap (SNL) is de Index Natuur en Landschap ontwikkeld, die een beter inzicht moet geven in de ontwikkeling van natuur en landschap in Nederland. Van alle natuurbeheertypen van de Index NL zal in SynBioSys een algemene beschrijving en afbakening worden opgenomen. De beschrijving geeft een indruk van het voorkomen en geografische verspreiding van de beheertypen, de kenmerkende natuurwaarden en belangrijkste abiotische en ruimtelijke condities. De afbakening is vooral gebaseerd op vegetatiestructuur, abiotische condities en voorkomen in geografische regio's (Schipper & Siebel 2009).
Ten behoeve van een kwaliteitsbeoordeling van de EHS- en Natura 2000-gebieden is een systeem van kwaliteitsbeoordeling en monitoring ontwikkeld. Voor elk beheertype uit de Index NL is een aparte kwaliteitsmaatlat opgesteld. Voor natuurkwaliteit worden de volgende indicatoren gehanteerd: structuurkenmerken van een terrein, flora en fauna, standplaatsfactoren en stikstofdepositie, en ruimtelijke samenhang. Per beheertype is een keuze gemaakt uit de soortengroepen die karakteristiek zijn voor het beheertype, waaronder planten, broedvogels, dagvlinders of sprinkhanen. Per soortengroep is een aantal kwalificerende soorten geselecteerd: het voorkomen hiervan indiceert de kwaliteit (Anonymous 2012a, 2012b).
Casus Overasseltse en Hatertse Vennen
De Overasseltse en Hatertse Vennen zijn gelegen op oude rivierduinafzettingen van de Maas en omvatten een uitgebreid complex van dennen- en eikenbossen, droge en vochtige heiden, en vennen. De beheerder van het gebied wil graag weten wat de kwaliteit van de droge en vochtige heide in het gebied is volgens de SNL-kwaliteitsbeoordeling. Daarvoor moet hij weten welke kwalificerende soorten volgens deze SNL-kwaliteitsbeoordeling in de beheertypen Vochtige heide (N06.04) en Droge heide (N07.01) voorkomen.
Afbeelding 30. Kleine zonnedauw (Drosera intermedia) is een van de drie Zonnedauwsoorten in ons land. De plant groeit op natte, bij voorkeur kale heide- en veengrond (Foto Joop Schaminée).
In SynBioSys wordt (onder het tabblad Verspreiding) de kaart met beheertypen geopend. Vervolgens kunnen hieraan de verspreidingsgegevens van de kwalificerende soorten worden toegevoegd. Voor het beheertype Vochtige heide zijn onder andere Kleine zonnedauw (Drosera intermedia; Afbeelding 30) en Groot dikkopje (Ochlodes sylvanus) kwalificerend en voor de Droge heide is dit het Hooibeestje (Coenonympha pamphilus). Kleine zonnedauw wordt regelmatig aangetroffen in het geselecteerde gebied (Afbeelding 31).
Afbeelding 31. Voorkomen van verschillende kwalificerende soorten in de beheertypen Vochtige en Droge heide in het Overasseltse en Hatertse vennen gebied.
Er is goed te zien dat deze soort vooral voorkomt op de grens met het beheertype Zuur ven of Hoogveenven (N06.06). Het Groot dikkopje is regelmatig aangetroffen in de Vochtige heide. Het Hooibeestje is slechts een maal aangetroffen op de rand van de Droge heide. Het voorkomen en de verspreiding van kwalificerende soorten binnen een beheertype kan op deze manier in een kaart zichtbaar worden gemaakt. Op basis daarvan kan de beheerder de biologische kwaliteit bepalen en in welke kwaliteitsklasse (Goed, Matig of Slecht) het beheertype volgens de SNL-kwaliteitsbeoordeling valt.