7.4 Neerslagreacties

Kalk in water

Kalkaanslag is een verschijnsel dat iedereen wel kent. Het komt voor in badkamers, de waterkoker en soms in wasmachines. Kalkaanslag heeft als verhoudingsformule CaCO3.

 

Druipsteengrotten bestaan ook uit kalksteen. De verhoudingsformule van kalksteen is hetzelfde als van krijt. Je weet al dat krijt niet oplost in water. Hoe ontstaat het dan in een waterige omgeving? Om deze vraag te kunnen beantwoorden voeren we een experiment uit.

 

 

Experiment

 

Practicum:   Zoutoplossingen bij elkaar
 

 

Onderzoeksvraag:   Wat gebeurt er tijdens het mengen van verschillende zoutoplossingen?
 
Materiaal + stoffen:   reageerbuizen, reageerbuisrek,
oplossingen van:
natriumjodide
lood(II)nitraat
ijzer(II)sulfaat
bariumchloride
natriumhydroxide
 
Werkwijze:   Doe ongeveer 1 mL natriumjodide-oplossing in een reageerbuisje en voeg ongeveer 1 mL ijzer(II)sulfaatoplossing toe.
(1 mL is ongeveer 1 cm hoog in de buis)
Doe ongeveer 1 mL natriumjodide-oplossing in een reageerbuisje en voeg ongeveer 1 mL lood(II)nitraatoplossing toe.
Doe ongeveer 1 mL bariumchloride-oplossing in een reageerbuisje en voeg ongeveer 1 mL natiumhydroxide-oplossing toe.
Doe ongeveer 1 mL IJzer(II)sulfaatoplossing in een reageerbuisje en voeg ongeveer 1 mL bariumchloride-oplossing toe.

 

Portfolio 7.4

  1. Schrijf je waarnemingen op.
  2. Schrijf de verhoudingsformules en de oplosvergelijkingen op van de stoffen die je hebt gebruikt.
  3. Probeer een verklaring te bedenken voor je waarnemingen. Je mag Binas-tabel 45A gebruiken.

 

Neerslagreacties

 

In de video zie je dat als bepaalde ionen bij elkaar komen, deze ionen een vaste stof vormen. Zij vormen in water een neerslag. Geef de reactievergelijking van de neerslagreactie in de video.

 

 

Een stappenplan

Hieronder bespreken we een stappenplan om te bepalen of er een neerslagreactie plaatsvindt. Als voorbeeld gebruiken we een oplossing van lood(II)nitraat bij een oplossing van kaliumjodide.

1. Bepaal welke ionen aanwezig zijn.

De aanwezige ionen zijn: Pb2+, NO3-, K+, I-

2. Maak een tabel door de negatieve ionen naast elkaar te zetten, en de positieve ionen onder elkaar.3. Vul de tabel in met behulp van Binas-tabel 45.

  NO3- I-
Pb2+ g s
K+ g g

4. Als er een neerslag kan ontstaan geef je de reactievergelijking.

In het voorbeeld zie je dat er een s in het tabelletje is ingevuld. Er ontstaat een neerslag tussen de lood(II)ionen en de jodide-ionen.
De s bij de combinatie van Pb2+ en I- betekent dus dat het zout loodjodide slecht oplosbaar is, de twee ionen reageren tot een vast zout.

De vergelijking is: Pb2+ (aq) + 2 I- (aq) → PbI2 (s)

Let op: de ionen die niet meedoen aan de reactie, de zogenaamde tribune-ionen, worden ook niet opgeschreven.

 

Portfolio 7.5

 

In elk van de onderstaande situaties worden twee oplossingen bij elkaar gevoegd. Ga met behulp van het stappenplan en Binas-tabel 45 na of er een neerslagreactie optreedt. Zo ja, geef dan de neerslagvergelijking. Bepaal ook welke kleur de neerslag heeft (gebruik Binas-tabel 65).

  1. een magnesiumchloride-oplossing met natriumfosfaatoplossing
  2. een natriumnitraatoplossing met een lood(II)nitraatoplossing
  3. een zilvernitraatoplossing met een natriumchlorideoplossing
  4. een kaliumsulfideoplossing met een ijzer(II)sulfaatoplossing
  5. een kaliumsulfietoplossing met een ammoniumnitraatoplossing