In de gezelschapsdierenartsenpraktijk vormen ook konijnen en knaagdieren een belangrijk gedeelte van de patienten, waaronder degene met gebitsproblemen.
Het is dan ook van groot belang dat je als paraveterinair goed op de hoogte bent van het functioneren van het gezonde dier en gebit; je dient je klanten de juiste adviezen te geven en opnamepatienten op de juiste wijze te verzorgen. Dit kan alleen maar als je het 'waarom' goed begrijpt.
Daarnaast moet je ook op de hoogte zijn van afwijkingen en de gevolgen hiervan. Je dient de differentiaal diagnose van een aantal symptomen te kennen, zodat je de juiste inschatting kunt maken over wat er aan de hand zou kunnen zijn en spoedgevallen als dusdanig herkent. Bovendien moet je als paraveterinair dergelijke patienten ondersteunend kunnen behandelen wanneer ze in de opname zitten en dus ook je klanten kunnen adviseren hoe ze dit het beste aanpakken.
Opnieuw een belangrijke taak voor de paraveterinair dus.
De onderstaande Powerpoints/onderwerpen zullen in de les besproken worden.
Powerpoint Gebit konijn + Differentiaal diagnoses
Powerpoint Secundair Atonie Syndroom
Voor de gebitsinspectie bij konijn of knaagdier wordt gebruik gemaakt van de otoscoop. Liefst maak je gebruik van een metalen speculum, aangezien een kunstof speculum kan beschadigen door kauwen van het dier. Ook bestaan er metalen specula de geopend kunnen worden, waarmee je het wangslijmvlies wat opzij kunt duwen. Bovendien kun je gebruik maken van een wangspreider om wangen en wangslijmvliezen wat opzij te duwen, voor beter uitzicht op de kiezenrij. De wangspreider kun je ook op het wakkere dier gebruiken.
(REMINDER: welk instrument mag je daarentegen NOOIT gebruiken op het wakkere dier?)
Gebitsinspectie cavia; video 33 sec
Opdracht 1
Open het onderstaande document en voer de opdracht uit. Onder het document vind je een link naar de website.
Bepaalde gebitsbehandelingen worden uitgevoerd op het dier onder narcose. Het bijslijpen van de snijtanden kan echter gewoon gebeuren op het wakkere konijn of knaagdier. De volgende video toont het slijpen van de snijtanden van een cavia met behulp van een dentale boor. Ook met een slijpschijf op een dentale unit (een soort Dremel om te zien) wordt dit in de praktijk nogal eens gedaan.
Snijtanden slijpen; video 29 sec
Opdracht 2
Lees de volgende cases en bekijk de bijbehorende video's:
Case 1.
Het konijn in de volgende video werd aangeboden met een enorme dikte aan de L zijde op de neus. De huid is geheel stuk en opengebarsten; het is zeer pijnlijk en het konijn Geurt at reeds enkele dagen niet meer, was sloom en apathisch. Bij druk op de plek was het konijn pijnlijk. Röntgenfoto's zijn gemaakt en daarop is het abces duidelijk te zien als een dikte en lucht, bovenop de neus aan de linker zijde. Het bovenste deel van bot is aangetast echter het neusbot naar beneden geheel niet. Tevens is er geen aanwijzing voor dusdanig veel botverval dat er gedacht moet worden aan tumor. In overleg met de eigenaar werd besloten voor een scopie, waarbij we zouden kijken wat wel en niet mogelijk was. Bij de scopie werd gezien dat er op de kiezen van de onderkaak aan de tong zijde enkele haken zaten. Deze werden weg geslepen met een slijpmachine dat beschermd wordt door een speciale huls, om zo beschadiging van het slijpboortje te voorkomen. Je ziet tijdens het slijpen heel mooi dat de haken verdwijnen en er niets beschadigd kan worden.
Tevens is het abces aangeraakt en je ziet bijna de pus al door het harde gehemelte schijnen. het harde gehemelte werd enorm omlaag gedrukt. Tijdens et aanprikken zie je de dikke pus (wit) in de naald verschijnen. De opening werd vergroot en de pus werd er geheel uitgedrukt, hetgeen goed zichtbaar is. daarna werd het abces gecuretteerd en goed gespoeld. Een lange antibioticum kuur en pijnstillers werden aan Geurt meegegeven en de eerste 3 dagen bleef Geurt in de IC van de Dierenkliniek voor intensieve verpleging en voeding. De voeding en het stilliggen van het maagdarm kanaal bij Geurt was het volgende probleem, daar Geurt reeds enkele dagen niet meer had gegeten en wonderbaarlijk wel nog zo ' levendig' aangeboden werd. Door regelmatig te dwang voeren en medicatie voor het maagdarm stelsel te geven konden we geurt na 3 dagen naar huis sturen.
Op de video is Geurt op controle te zien na 2 weken en zien we dat de dikte in de mond geheel weg is.
5 weken na de behandeling was Geurt weer als vanouds, de dikte in de mond geheel weg en op de neus nog minimaal.
Konijn met kaakabces en punten op de kiezen; video 4:53
Case 2.
Het konijn in de volgende video werd aangeboden met een enorm abces aan de onderkaak, waar veel pus uit kwam. Het konijn at en dronk en was attent. Wel was duidelijk zichtbaar voor de eigenaar en de dierenarts de afwijkende stand van de kaken. Er werd eerst een scopie verricht bij het wakkere konijn en daar was in enige mate zichtbaar dat er wel iets fout was met gebit. In overleg met de eigenaar werd het konijn licht gesedeerd (hetgeen altijd met overleg gedaan moet worden, daar narcose en knaagdieren een geval apart is) en rontgenfoto's gemaakt. Op de foto's was het abces duidelijk zichtbaar evenals de ontsteking in de onderkaak. Tijdens de scopie die verricht werd bij het gesedeerde konijn icm zuurstof en isofluraan, werd duidelijk dat er behoorlijke haken op de kiezen waren ( L onderkaak = R op video ) en dat L onderkaak er tevens een losse kies was, die mogelijk de oorzaak van de abces vorming was, Tevens was duidelijk dat er een afwijkende stand van de kiezen in de R bovenkaak waren (= L op video) en dat er R beneden haken op kiezen stonden. De kiezen werden geslepen en de haken er geheel afgehaald; verder werden de kiezen R bovenkaak stevig bijgeslepen. Het konijn kreeg als nabehandeling pijnstillers en antibiotica mee. Diezelfde avond en de dag na de behandeling at en dronk het konijn geheel normaal alsof er niets gebeurd was. dit konijn zal regelmatig gecontroleerd moeten worden op haken en ontstekingen.
Kiezen en gebitsinspectie bij konijn met kaakabces; video 8:34
Case 3.
Het konijn in de volgende video werd aangeboden met vermageren en sinds 2-3 dagen niet meer eten. Bij onderzoek vonden we inderdaad een mager konijn tevens een abces aan de L onderkaak. Het vermoeden ging uit naar enorme gebitsproblemen bij het konijn. Echter gezien de magere en zwakke toestand , werd in overleg met de eigenaar eerst een infuus aangelegd en antibiotica en pijnstillers gegeven. Daarnaast werd het konijn gedwangvoerd met wortelhapje en critical care oplossing. Via het infuus kreeg het konijn eveneens voedingsstoffen.
Daags erna werd het konijn via het infuus onder narcose gebracht en werd het gebit geinspecteerd, vooruitlopend op een eventuele rontgenfoto, bloedonderzoek ect.
De onderkiezen aan de R zijde (op video L) vertoonden enkele haken, die terstond werden afgeslepen. De L zijde echter (R op de video) was minder fraai. Veel hooi rondom de kiezen vastzittend, ontstekingen en losse kiezen, was het eerste wat we aantroffen. Bij nader onderzoek en nadat het hooi verwijderd was, zagen we de kiezen los staan in de kaak en de pus uit het abces omhoog komen. Op de video is heel goed te zien hoe los de kiezen staan en hoe gemakkelijk deze verwijderd konden worden. De inspectie daarna toonden een desastreus aangetast kaakbot en enorme purulente onstekingen. Helaas konden we voor dit konijn niet meer doen en was de kans van slagen erg klein.