Feiten en fabels over gluten, glutenallergie en coeliakie
Iedereen heeft het over gluten, maar wat is het eigenlijk?
Gluten is een eiwit, dat bij mensen met coeliakie of Dermatitis Herpetiformis (ook wel ziekte van Durhing), beide auto-immuunziekten, schade aan de darmen kan toebrengen.
Waar zit het in?
Gluten zit in de meeste graansoorten, waaronder in tarwe, rogge, gerst en spelt.
Wat is glutenallergie?
Dat term glutenallergie wordt veel gebruikt, maar glutenallergie bestaat niet. Je kunt wel allergisch zijn voor tarwe. Dit heet een tarwe-allergie, maar dit komt maar zelden voor.
Hoe noem je het dan als je niet tegen gluten kunt?
Coeliakie of glutensensitiviteit bestaat wel. In het eerste geval spreekt men ook wel over glutenintolerantie.
Hoe weet je of je coeliakie hebt?
Voor coeliakie geldt dat je dit kan vaststellen of uitsluiten door middel van bloedonderzoek, en aanvullend met een test op genetische aanleg en door het nemen van een dunne darmbiopt. Een dunne darmbiopt is voor kinderen in sommige gevallen niet meer nodig, maar in de meeste gevallen wel.
Kun je over coeliakie heen groeien?
Coeliakie is een auto-immuunziekte, dit betekent dat je hier niet meer van afkomt. Je kunt er ook niet overheen groeien. De enige behandeling is een glutenvrij dieet.
Hoe weet je of je glutensensitiviteit hebt?
Over glutensensitiviteit bestaan veel wilde verhalen. Artsen en onderzoekers zijn het er over eens dat er mensen zijn bij wie geen coeliakie kan worden aangetoond, maar die wél goed reageren op een glutenvrij dieet. Daar is de verzamelnaam glutensensitiviteit voor bedacht. Als alle andere darmaandoeningen uitgesloten zijn, dan zou je last kunnen hebben van glutensensitiviteit. Dit kun je alleen nog maar aantonen door - begeleid - eerst 6 weken een strikt glutenvrij dieet te volgen en dan opnieuw gluten te eten. Men kijkt dan naar de klachten in beide perioden. Wereldwijd lopen onderzoeken om een diagnosemiddel te vinden. Het kan ook zijn dat het namelijk niet aan het eiwit gluten in granen ligt, maar aan een ánder eiwit of een ander stofje in tarwe of graan.En misschien zijn de biopten van mensen bij wie geen coeliakie werd aangetoond, verkeerd geïnterpreteerd en is het tóch coeliakie. Het interpreteren van biopten blijft mensenwerk. Eigenlijk weten we dus nog niet precies wat glutensensitiviteit (non celiac glutensensitivity) is. Dit zal in de toekomst met meer onderzoek duidelijk gaan worden.
Ik ben al glutenvrij aan het eten. Kan ik nu nog naar een arts voor een diagnose?
Als je eenmaal glutenvrij eet, kun je niet meer via een bloedtest antistoffen tegen coeliakie aantonen. Daarom is het verstandig om pas ná een diagnose door een arts met het glutenvrij dieet te beginnen.
Als je al glutenvrij aan het eten bent, moet je weer een zogenaamde gluten-provocatie doen: gedurende minstens zes weken moet je weer veel gluten eten. Als er aan het einde van die periode antistoffen worden gemeten (en natuurlijk ook als je je enorm beroerd gaat voelen!) kan dit aanleiding zijn voor een vervolgonderzoek naar coeliakie. Als er geen antistoffen worden gevonden, maar je voelt je wel erg ziek na weer een periode van gluten eten, kan dit aanleiding zijn om te kijken of er sprake zou kunnen zijn van glutensensitiviteit.
Een glutenvrij dieet is sowieso gezond
Daar is geen wetenschappelijk bewijs voor. Aangezien granen en vooral tarwe een belangrijk onderdeel zijn van ons dagelijks voedsel, is het zomaar weglaten van gluten en dus van granen niet per definitie gezond.
Alleen maar gluten en dus granen uit je dieet weglaten, leidt tot een eenzijdig eetpatroon. Hierdoor kan er gebrek aan vitamines (B en E) maar ook aan ijzer optreden, omdat er te weinig wordt nagedacht over vervangers voor het op zich vezelrijke tarwe.
De speciale glutenvrije producten die in de handel zijn, zijn niet allemaal even gezond. Een groot aantal van deze producten bevat méér suiker, zout en vet dan ‘normale’ producten en mínder noodzakelijke vezels, vitaminen en mineralen. Zie ook verder op deze site bij Goed Glutenvrij.
Als iedereen glutenvrij gaat eten is dat goed voor mensen met coeliakie
Op het eerste gezicht ligt het voor de hand om het zo te zien. Maar eigenlijk is het tegendeel waar; door de hype voelen mensen met coeliakie zich minder geaccepteerd. Hun ziekte wordt minder serieus genomen.
In de horeca zie je het ook: koks zeggen dat ze glutenvrij kunnen koken, maar hebben vaak nét niet genoeg kennis om ook 100% glutenvrij een maaltijd te bereiden. Voor iemand die af en toe glutenvrij eet geen probleem, maar voor mensen met coeliakie des te meer.