1.5 Muziek en reminiscentie

Muziek en reminiscentie

Extra veel effect kunt u sorteren als u bekende, vertrouwde muziek in zet. Het is dan ook alleszins de moeite waard om te achterhalen welke muziek de betreffende persoon mooi vond. Aan welk lied heeft hij of zij een warme herinnering? Wat galmde hij onder de douche? Welk bandje speelde er op zijn bruiloft? Als een familielid van u opgenomen wordt in een zorgcentrum of verpleeghuis of een dagopvang bezoekt, geef dan zijn of haar persoonlijke top tien mee, op papier of cd... En wees moedig genoeg om aan iemands bed te zingen. Pak iemands hand, zing of neurie en 'communiceer' uw liefde, uw betrokkenheid, uw zorgzaamheid!

Muziek en reminiscentie

Dementie beschadigt hersenfuncties: begrip, taal, geheugen. Maar de hersendelen die geprikkeld worden door muziek, blijven bereikbaar. Als iemand muziek hoort, zo blijkt uit neurologisch onderzoek, worden de kleine hersenen, de hersenstam en de amygdala, waar onze emoties zijn 'opgeslagen', gestimuleerd. Muziek die verbonden is met positieve ervaringen uit iemands leven, kan daarom positieve herinneringen wakker maken. Muziek blijft lang 'hangen' in het geheugen. Muziek maakt ook taal weer 'wakker'. Dat maakt muziek extra geschikt, en meer nog bekende muziek, als reminiscentiemiddel. Reminisceren is een vakterm voor het doelbewust oproepen van positieve herinneringen en de daarmee verbonden emoties.
 

Muzikale top tien samen stellen

Het kan daarom heel zinvol zijn om een muzikale top tien op te stellen voor een oudere met dementie. Het liefst doet u dat samen met de persoon in kwestie. Dan heeft u gelijk al een boeiende bezigheid. Dan worden er bij het opstellen alleen al muzikale herinneringen en ervaringen opgeroepen. Vraag de dementerende naar zijn favoriete muziek. Hij of zij zal niet gelijk een tiental geliefde nummers op kunnen sommen. Gerichte vragen werken beter. Als u mantelzorger bent, weet u of herinnert u zich wellicht al bij voorbaat een aantal vertrouwde liederen of composities. U kunt zo'n top tien meegeven bij opname in een zorginstelling.

Muziek gekoppeld aan belangrijke levensmomenten
De vragen die u stelt kunt u aan laten sluiten bij het praten over belangrijke momenten uit iemands leven. Hieronder vindt u een aantal voorbeelden, vragen. U hoeft die muziek top tien niet al te letterlijk te nemen. Negen is ook goed en elf of vijftien mag ook.
Probeer, al vragend en pratend een zo specifiek mogelijk antwoord te krijgen.
 

 

  1. Heeft u een muziekinstrument bespeeld en zo ja, welk instrument? (hobo, trommel, fluit...)
  2. Wat speelde u op uw trompet, gitaar, orgel... graag?
  3. Wat was het eerste liedje wat u leerde spelen op uw piano, saxofoon of...? (Boer daar ligt een kip in het water...)
  4. Heeft u een dierbare psalm of dierbaar gezang ? (De Heer is mijn Herder..., Grote God wij loven u...)
  5. Welke muzieksoort heeft u voorkeur? (Jazz, Klassiek, Pop, smartlappen...)
  6. Heeft u op dansles gezeten? Welke dans vond u leuk? (Wals, tango, foxtrot...)
  7. Zongen uw ouders een liedje voor u bij het slapen gaan? (Ik ga slapen ik ben moe... Slaap kindje slaap)
  8. Was u lid van een zangkoor? Welke muziek zong u daar? (Kerkkoor of operakoor of...)
  9. Welke muziek werd er op uw bruiloftsfeest gedraaid of gespeeld?
  10. Zong u onder de afwas? Zo ja wat?
  11. Wat zong u onder de douche, als u daar zong?
  12. Deed u op Koninginnedag mee aan de aubade? Wat zong u dan? (Vast het Wilhelmus...)
  13. Hadden u en uw partner een herkenningsmelodietje?
  14. Welk kerstlied vond u erg mooi? (De herdertjes lagen bij nachte... Stille nacht...)
  15. Herinnert u zich een liedje uit de bevrijdingstijd?
  16. Wat zong u bij een voetbalwedstrijd?


Lukt het al pratend niet, duik dan eens de verzameling lp's of cd' in of pak een liedjesbundel of psalmen of gezangenboek uit de kast. Levert dat ook niets op, zing of neurie eens wat melodietjes of liedjes en kijk of iemand mee gaat zingen. Of begint te glimlachen. Of mee beweegt op de muziek.
 

De samengestelde Top Tien: om mee te nemen

Als u erin geslaagd bent om een top tien van de meest geliefde muziek samen te stellen, met of voor de oudere met dementie, maak er dan een geplastificeerde lijst van. Dan kan deze lijst mee naar het verpleeghuis of zorgcentrum als u die stap moet gaan zetten. Of, maak een boekje met teksten van de liederen, psalmen of gezangen, die iemand graag zong of hoorde. De meeste teksten kunt u zo van het internet af plukken. Liefst met foto's of illustraties. Of nog mooier: stel voor uw geliefde een cd samen. Kunt u zelf geen cd branden, vraag dan iemand om hulp. Een cd kan ingezet worden, ook als u er als mantelzorger niet bent!