Bij verstandelijk gehandicapten hanteren we een indeling in drie ontwikkelingsniveau’s, namelijk laag, midden en hoog. Laag niveau betreft mensen die een totale verzorging behoeven en zich nauwelijks verder ontwikkelen. Hoog niveau betreft mensen die zichzelf redelijk kunnen redden en verder ontwikkelen. Ondanks die indeling zijn het ontwikkelingsniveau en de mogelijkheden van verstandelijke gehandicapten individueel zeer verschillend.?
Activeren(mmz) Mensen meet een heel laag ontwikkelingsniveau leven vaak in een gesloten, passieve wereld. Je kunt ze stimuleren om te reageren door ze aan te raken, te wiegen, op hun handen of knieën mee te tikken, voor ze te zingen of voor ze te spelen op een instrument. Soms zie je de beleving op iemands gezicht, hij beweegt of kijkt ineens. Luisteren naar muziek kan iemand vrolijk maken, afleiding geven en misschien helpen om zich wat minder troosteloos voelen.
Contact maken(mmz) Contact maken kun je met je stem of met een instrument. Bij een deelnemer met een laag niveau kun je een reactie uitlokken op de geluiden die je maakt, de liedjes die je zingt of het spelletje dat je aangeeft. Je werkt hierbij heel individueel.
voorbeeld: Pak eens een trommel. Deze is immers gemakkelijk te bespelen. Tik er zachtjes op en zing er een liedje bij waarbij je de deelnemer uitnodigt om mee te trommelen. Houd hem dan zingend de trommel voor. Stimuleer hem om iets te spelen. Als hij een tik geeft kun je ook een slag geven. Kijk of de ander daarop reageert. Door om beurten te spelen krijg je een soort gesprekje. Je kunt alles wat de deelnemer speelt imiteren. Hierdoor stimuleer je hem om initiatief te ontplooien. Door zelf kleine variaties aan te brengen help je de deelnemer zich creatief te uiten. Je kunt allerlei speelmogelijkheden aanbieden, zoals luid en zacht spelen, snel en langzaam, korte en lange klanken, diverse ritmen, tikken met je nagels, wrijven enzovoort. Soms blijft iemand heel erg bij een bepaald soort geluid hangen, bijvoorbeeld luid en agressief of juist zacht en timide. Het kan zijn dat iemand daarmee zijn gevoelens tot uitdrukking brengt.
Ombuigen van ongewenst gedrag (mmz) Bij sommige deelnemers pas je gedragtherapie toe. Wanneer een bewoner graag een liedje met je zingt, naar muziek luistert of op een muziekinstrument speelt, kun je deze activiteiten aanbieden als beloning voor gewenst gedrag. je kunt ook muziek gebruiken als middel om hem af te leiden.
Muzikale ontwikkeling
opdoen van lichamelijke ervaring met ritme
opdoen van lichamelijke ervaring met muziekele tegenstellingen
ontwikkelen van het gehoor
Creatieve ontwikkeling
experimenteren met stemklank, tekst
experimenteren met instrumentklank
expressie in mimiek en stimuleren van de houding
creatief bewegen
Sensomotorische ontwikkeling
trainen van motorische vaardigheden, spierbeheersing
ritmisch bewegen en de fijne motoriek.
stimuleren van de spraak
ontspanning en ontlading
Cognitieve ontwikkeling
stimuleren van de concentratie en het geheugen
ontwikkeling van het selectief gehoor
leren begrijpen van woorden met betrekking tot ruimte, lichaam en klnk
ontwikkelen van taal, woordenschat en begrippen
Sociale ontwikkeling
rekening houden met elkaar
stimuleren van sociale vaardigheden
Persoonlijke ontwikkeling
bieden van een gestructureerde vrijetijdsbesteding
bieden van een middel om zichzelf te ontplooien
vergroten van het zelfvertrouwen
Voor meer informatie lees je verder via onderstaande link.
Muziektherapie voor verstandelijkgehandicapten
Juiste toonhoogte? https://www.youtube.com/watch?v=PGY-OQLB9tU
Kaars uitblazen https://www.youtube.com/watch?v=2-iS7El8pgs
Juiste plaatje aanwijzen https://www.youtube.com/watch?v=hLTtsuAJLxs
Dier immiteren https://www.youtube.com/watch?v=h3VS1tehm9A
Muziek kan herinneringen aan situaties, perioden uit het leven en aan positieve en negatieve belevenissen oproepen.
Muziek kan als een soort “sleutel” tot herinneringen werken, die zich niet meer in het alledaagse bewustzijn bevinden. Van deze eigenschap van muziek kan een muziektherapeut gebruik maken. Door een geschikte keuze van muziek kan de therapeut een cliënt in een bepaalde tijd/situatie terugbrengen en zo bijvoorbeeld een bepaald gevoel oproepen.
Afhankelijk van wat de therapeut daarmee wil bereiken zal hij/zij de muziek uitkiezen. Zo is het mogelijk om b.v. muziek op te zetten die positieve herinneringen oproept en zo de stemming kan verbeteren. Het is ook mogelijk om muziek te kiezen die “negatieve” herinneringen oproept. Daardoor wordt “het probleem” weer actueel en kan het probleem met de bijhorende emoties worden onderzocht.
Muziek heeft een “inherent betekenis”. In Europa gaat men ervan uit dat muziek voor iedereen, los van persoonlijke betekenissen, (zoals Herinneringen) een algemene betekenis heeft.
Wij zijn over het algemeen allemaal in staat een bepaalde stemming (b.v. verdriet of vreugde) aan een muziekstuk toe te kennen. Dit wordt in de muziektherapie gebruikt om emoties van een cliënt te onderzoeken.
Het is ook mogelijk door vrije improvisatie in de Actieve Muziektherapie zelf de actuele emoties uit te beelden.
Muziek (vooral samen improviseert) is een speelveld voor interactie. Samen muziek maken betekend namelijk naar de ander kunnen luisteren, op de ander kunnen inspelen, samen een puls vinden, afstemmen, dynamische verschillen kunnen herkennen en variëren en een rol kunnen kiezen en de rol van de andere kunnen accepteren. Al deze voorwaarden zijn ook voorwaarden voor het bestaan in het dagelijks leven. Het samen spelen van muziek baseert dan ook op basisprincipes van de menselijke communicatie. In muziek zijn deze op nieuw te beleven en te oefenen. Bij cliënten die verbaal niet de mogelijkheid hebben om contact te maken, kunnen dit veelal wel op muzikaal niveau.
Muziek lokt bewegingen uit. Kinderen hebben de neiging spontaan te dansen op muziek. Muziek wordt in de hersenen op een zeer snelle en onbewuste manier verwerkt, die direct invloed heeft op onze spieren. Cliënten met de ziekte van Parkinson kunnen bijvoorbeeld wanneer zij muziek horen beter lopen. Bekijken wij musici zien wij deze eigenlijk altijd in het ritme van hun muziek meebewegen. Dit kan zelf heel passieve cliënten tot activiteit uitnodigen.
Muziek is in de hersenen op een bijzondere manier opgeslagen, namelijk niet rechtlijnig en in een gebied, maar divers en veelvuldig. Geluidsprikkels worden in de hersenen sneller verwerkt dan visuele of haptonomische (voelen) prikkels.
Ritme is in het menselijk bestaan een belangrijke basis. Denk aan hartslag, pols, de ritme tijdens het lopen, slapen en waken etc.
Dit maakt dat ook zeer beperkte cliënten vaak toch op muziek reageren en op een basale manier in contact kunnen komen met hun omgeving.
Een krijsend baby heel rustig benaderen, heeft minder effect dan het baby met energie wiegen om uiteindelijk steeds rustiger te worden.
De muziektherapie gaat ervan uit dat hetgeen een cliënt aan gedrag in de muziek laat zien ook terug te zien is in zijn/haar gedrag in het dagelijks leven en anders om.
Dit betekend dat het mogelijk is om gedragingen en moeilijkheden in de muziek hoorbaar te maken en binnen de muzikale werkvormen nieuw gedrag uit te proberen.
Muziektherapie in beeld.
Bekijk onderstaande video ( Moments of freedom deel 1 )
Bekijk onderstaande video (Moments of freedom 2)