6.2 H-bruggen

Portfolio 6.2

 

In de vorige paragraaf heb je een aantal bijzondere eigenschappen van water gezien. In deze paragraaf proberen we hier een verklaring voor te vinden. Bekijk de video en beantwoord de vragen.

De watermoleculen in ijs worden in de video als een soort poppetjes getoond.
  1. Wat stellen de rode en witte bolletjes voor?
  2. De beentjes zijn op een bepaalde manier geordend. Dat is het beste te zien in de vaste toestand. Waar zijn de beentjes naar toe gericht?
  3. Welk onderdeel van het molecuul stellen de beentjes voor?
  4. Wat zie je gebeuren met de moleculen als de temperatuur stijgt?

 

 

Waterstofbruggen 

 
Aan de kristalstructuur van ijs kun je zien dat de zuurstofatomen in water altijd gericht zijn naar de waterstofatomen in een ander molecuul. Er blijkt een aantrekkingskracht te zijn tussen de waterstofatomen in water en de zuurstofatomen. Dat noemen we een waterstofbrug of H-brug. Deze kracht is zwakker dan een atoombinding, maar sterker dan de vanderwaalsbinding. Dit verklaart het hoge kookpunt van water ten opzichte van vergelijkbare moleculaire stoffen.

Een waterstofbrug kan ook ontstaan tussen:

Echter, een waterstofbrug kan alleen ontstaan als de H-atomen in een OH- of NH-groep in een molecuul zitten. De waterstofbrug kan dus alleen tussen OH- en NH-groepen van verschillende moleculen optreden. Dit wordt in onderstaande afbeelding afgebeeld. Let op: waterstofbruggen tekenen we met stippellijntjes.

 

Experiment

 

Dit experiment kun je thuis uitvoeren.

Practicum: Winegums in water

Onderzoeksvraag: Waarom verandert een winegum in water?

Materiaal+ stoffen: - limonadeglas met water
                               - 2 winegums

Werkwijze: Zet een glas met water op een tafel.
Leg een winegum op tafel.
Doe de andere winegum in het glas, rechtopstaand.
Laat dit een nacht staan en noteer je waarnemingen.

 

Portfolio 6.3

1. Noteer je waarnemingen in je portfolio.

2. De belangrijkste ingrediƫnten van winegums zijn: rietsuiker, gelatine, maisstroop (dat amylopectine bevat) en smaakstoffen. In Binas-tabel 67 vind je de structuurformules van amylopectine en rietsuiker. Hoe kun je nu jouw waarneming(en) verklaren?