Wel of niet oplosbaar
Waarom lossen sommige stoffen wel goed op in water en andere niet? Waarom kun je vetvlekken heel goed met wasbenzine verwijderen maar niet met water? De oplosbaarheid van stoffen hangt af van hoe ze zijn opgebouwd.
Ook koks maken in hun keuken gebruik van de stofeigenschap oplosbaarheid. In voedsel zitten smaak-, kleur- en geurstoffen. Deze stoffen zorgen ervoor dat we voedsel wel of niet lekker vinden. Afhankelijk van de toegepaste vloeistoffen kunnen de smaken van bepaalde ingrediƫnten variƫren. Je gaat nu eerst een experiment doen waarbij het verschil in oplosbaarheid van belang is. Dit experiment kun je heel goed thuis doen.
Experiment
Practicum: | Knoflooksaus anders |
|
Onderzoeksvraag: | Welke invloed heeft de vloeistof op de smaak van de knoflooksaus? |
|
Materiaal + stoffen: |
- knoflook |
|
Werkwijze:
|
Doe een beetje water in de vijzel. Doe er een teentje knoflook in dat je dan fijnmaakt. Of pers de knoflook uit boven een kommetje water. Laat even staan. Doe hetzelfde met olie en knoflook. Als het een tijdje heeft gestaan proef je uit elk kommetje een beetje van het mengsel met een stukje brood. |
Portfolio 6.7
Hydrofiel en hydrofoob
Een moleculaire stof die goed oplost in water noem je een hydrofiele(= waterminnende) stof. Moleculaire stoffen die waterstofbruggen kunnen vormen lossen bijna altijd zeer goed op in water. Ook andere polaire moleculaire stoffen kunnen vaak goed in water oplossen. De polaire binding zorgt daar voor. Vooral C=O of CN-bindingen dragen bij aan de oplosbaarheid in water.
Moleculaire stoffen die niet goed oplossen in water noem je hydrofobe (= watervrezende) stoffen. Alle apolaire moleculaire stoffen zijn hydrofoob. Waterafstotende coatings zijn bijvoorbeeld gemaakt van apolaire verbindingen.
Als vuistregel voor het oplossen van stoffen geldt het volgende:
Fiel of foob
Geef van de volgende stoffen aan of ze hydrofiel of hydrofoob zijn. Bij de meeste weet je uit de praktijk wel of ze wel of niet oplossen in water. Als je het niet weet kun je het experimenteel onderzoeken: doe een beetje water in een reageerbuis (ongeveer 1 mL) en voeg eenzelfde hoeveelheid van de andere stof toe. (Hoe kun je zien of iets oplost?) Zoek indien nodig de structuurformule op internet op.