3.2 Populatiegroei en –afname

Als de omstandigheden gunstig zijn zal een populatie het goed doen: hij groeit. Dat wil zeggen dat er meer organismen bijkomen (door geboorte of immigratie) dan er verdwijnen (door sterfte of emigratie).

Men drukt groei dan ook uit in de volgende formule:

groeicijfer = ( geboorte + immigratie) / (sterfte + emigratie)

Is het groeicijfer < 1, dan neemt de populatiegrootte af;

als het groeicijfer = 1, dan is de populatie in evenwicht;

is het groeicijfer > 1, dan neemt de populatiegrootte toe.

 

 

Opdracht 3.8

Populaties groeien niet altijd op dezelfde manier.

Als er heel veel voedsel is en er weinig vijanden zijn, leven organismen in een soort Luilekkerland. Stel dat de populatie elk jaar verdubbelt, dan is het groeicijfer 2.

Met het Excelbestand expgroei kun je zien wat er dan in de loop van 20 jaar gebeurt.

Open dit bestand. Je ziet nu hoe de groei verloopt in getallen. Selecteer nu alle cellen (jaar 0 t/m 20) en voeg een grafiek in. Kies voor spreiding met vloeiende lijnen.

Nu zie je de vorm van de groei. Wiskundigen noemen dit exponentiële groei, ecologen noemen het een J-curve.

Sla het Excelbestand met de ingevoegde grafiek op onder het kopje 'Portfolio e-klas ecologie'.

expgroei

Opdracht 3.9

Opdracht 3.10

Voedselgebrek en vijanden kunnen van invloed zijn op de groeicurve. Hoe groter de populatie wordt, hoe meer die twee factoren een rol gaan spelen. Boven een bepaalde dichtheid daalt het groeicijfer naar 1. Die dichtheid noemen we de draagkracht van de populatie.

Met het Excelbestand loggroei kun je zien hoe de groei dan verloopt. Voeg weer een grafiek in. Wat je nu ziet is wat wiskundigen logistische groei noemen. Hoe hoger de dichtheid, hoe trager de groei, naderend tot een asymptoot (de draagkracht).

Sla het Excelbestand met de ingevoegde grafiek op onder het kopje 'Portfolio e-klas ecologie'.

loggroei

Opdracht 3.11

Kijk nog eens naar de grafiek die je in het bestand 'loggroei' hebt ingevoerd. Beantwoord de volgende vragen op de computer en bewaar het document in je digitale portfolio.

(a) Hoe groot is de draagkracht van deze populatie?

(b) Als de ecologen de eerste grafiek een J-curve noemen, hoe zullen ze deze grafiek dan noemen?

(c) Kun je naast voedselgebrek en vijanden nog een andere factor bedenken die remmend werkt op de groei?