Uitleg les 2.
Vandaag gaan jullie aan de slag met les 2. In deze les krijg je informatie tot je beschikking over slavernij in de oudheid. Ook krijg je plaatjes te zien om inzichten te geven hoe de slavernij er aan toe ging.
Wat moet je precies doen?
Veel plezier en succes met de les!
Een kennismaking met de Oude Wereld
L. de Blois & R.J. van der Spek
slavernij in de Oudheid
Het nabije Oosten
Slaven waren in het nabije Oosten in verschillende typen. Het meest onvrij was het type dat als koopwaar werd behandeld. Deze mensen waren tot hun positie vervallen doordat zij in oorlogstijd krijgsgevangen waren gemaakt of in rooftochten waren buitgemaakt. Deze slaven waren dus meestal buitenlanders.
Daarnaast kon men tot een vorm van slavernij vervallen door schulden, we spreken dan ook wel over schuldknechtschap of schuldgebondenheid. Een schuldenaar heeft ooit schulden gemaakt bij een schuldeiser, wanneer de schuldenaar zijn schuld niet terug kon betalen, werd hij voordgoed of tijdelijk eigendom van de schuldeiser. Dit type slaaf had in de regel iets mee rrechten en een wat betere positie die werd geregeld door de wetgeving.
Soms verkochten ouders hun kinderen als slaaf, vooral aan tempels. Dit deden vooral arme mensen om hun kinderen aan een levensonderhoud te helpen. Slaven deden elk werk, van beheer over landgoederen tot werk in de mijnen.
De Griekse wereld
In Athene waren de burgers ingedeeld in vier verschillende vermogensklassen. De eerste twee klasses bestonden uit de rijke en wat minder rijke adel. De derde klasse bestond uit de gewone boerenstand, de zeugiten. De vierde lassen werden de theten genoemd, zij waren de geene met heel weinig of geen bezit. Ook kende men in Athene mensen die al generaties in Athene woonden, maar daar niet van oorsprong vandaan kwamen. Deze mensen werden metoiken genoemd. Tot slot kende men in Athene ook slaven, zij hadden niks in te brengen.
De slaven werkten in Athene overal waar ook vrijen werkten: in de landbouw, het transport, de huishoudig en het handwerk. Als slaven vrijgekocht werden, zichzelf vrijkochten of vrijgelaten werden, kregen ze de status die leek op die van de metoiken.
Er waren grote verschillen in de behandeling van slaven, zo had men goed geschoolde slaven die voor de rijkere mensen werkten en meer kans hadden om vrijgelaten te worden. Maar ook bestonden er massa's slaven die in de mijnen of op landgroeven werkte die het veel zwaarder hadden. Zij werden flink aangepakt. De slaven die werkte voor de boeren of kleinere ambachtslieden werden vaak gezien als familie en opgenomen in het gezin.
Rome
Slaven waren voormalige krijgsgevangenen, gedeporteerden uit overonnen steden en gebieden, slachtoffers van zeerovers of slavenhalers, te vondeling gelegde en door slavenhandelaars opgenomen kinderen, armen die zichzelf en hun nakroost in slavernij verkochten omdat ze geen uitweg meer zagen en in slavernij geborenen. Slaven waren volledig bezig van hun meestes, zij waren instrumenten met een stem.
Grote concentraties slaven werkten in de mijnen, in de steengroeven en op grote landgoederen met speciale teelten voor de verkoop. Talrijke slaven werkten ook in de grote werkplaatsen en deden het vuile en zware werk in de publieke diensen in de steden en in de huizen van de rijken als huispersoneel.
Kleine boeren en ambachtslieden hadden, als het hun goed ging, één of twee slaven. Boeren en stedelijke ondernemers die veel geld hadden verdiend, hadden er meestal meer.
Er waren grote verschillen onderling. een goed geschoolde slaaf van een aanzienlijke kon een vertrouwenspositie hebben als secrataris of huisleraar en had dus een goede kans nog eens vrijgelaten te worden. Een slaaf van een boer of klein ambachtsman werd vaak opgenomen in de familie. In de groot schalige slavenmassa's ging het er slechter aan toe, de eigenaren waren hard en de slaven werde onmenselijk ingezet.
Ook treurig was het lot van de slaven die als kampvechters, ook wel gladiatoren werden ingzet bij spelen in de arena's van het Romeinse rijk. Zij moeste vechten tot de dood en hadden weinig zicht op vrijlating.




