3.3 De codetabel

Op de subpagina 'een uitgewerkt voorbeeld' gaan we uit van een tekst die geschreven is zonder bijzondere trucs.
We nemen je aan de hand naar een oplossing en geven je daarna een opdracht om zelf uit te voeren.
Als je denkt het voorbeeld niet nodig te hebben dan kun je direct aan de slag met opgave 1 en uiteraard kun je ook proberen het uitgewerkte voorbeeld zelf op te lossen.

Het gebruik van de codetabel wordt op de pagina een uitgewerkt voorbeeld toegelicht in een kort filmpje. Hieronder volgt een korte beschrijving:
Knip en plak de cijfertekst in het invoerveld en laat de tool de invoer tellen. De tool biedt je de mogelijkheid de frequenties te laten tellen. Door de letters van het cijferalfabet (in hoofdletters) te vervangen door de letters van het vermoedelijke klare alfabet (in kleine leters) los je het probleem met enig geduld op.

Als je een voorbeeld wilt scroll dan nu naar beneden.

Opgave 1

Ontcijfer de Nederlandse tekst hieronder die vercijferd is met monoalfabetische substitutie. Maak daarbij gebruik van de onderstaande tool. Kopieer en plak de onderstaande cijfertekst in het analysevak en laat de frequenties tellen. Het resultaat verschijnt in een pop-up venster. Gebruik vervolgens het frequentieschema , dat hiernaast is afgebeeld, en ontcijfer de tekst vervolgens met de codetabel. 

 

Cijfertekst

ZD LCDZDF YMV DDV ZBAGDVZJCCU AQ YFDQDPAWI CVUDYFDZDV, HMVU XMMF GCCVUWD AQ GCWBAQU AV ZD QPCCU ODOPDZDV. DV MPQ WD DYDV FDIDVU, HDDU WD HMU ZMU EDUDIDVU: CJ GAWV XCCTZ DDV OFCUD EBAP DV HDP ZBAGDVZ QCIWDQ YBAP

 

 

 

Reflectievraag

Al-Kindi leefde in de gouden eeuw van de islamitische beschaving onder het Abbasidische kalifaat. Hij profiteerde als wetenschapper van de kennis die hij opdeed over theologische studies van de hadith en de ontwikkeling van wetenschappen zoals de wiskunde en de statistiek.
Over welke kennis hebben we het hier?

klik hier

 

Een uitgewerkt voorbeeld

In dit voorbeeld maak je gebruik van de onderstaande codetabel. De werking van de tabel wordt kort toegelicht in bijgaand filmpje.
 

Stel we onderscheppen de volgende gecodeerde tekst uit het boek Code van Simon Singh:
LCOP KGXJXWXXV, VYO DOVMJOPVO VOWO VMYWOPV OP OOP PXABLOP XXP
ECPYPD KGXJYXJ VJYO WCPOP BXV DOKABCPEOP, DOJOOV QXK SOL BXXJ RXXLKLO 
DOKABYOVOPYK, QYOJF WYG WYAB XXP WYGP NCOLOP OP KFJXE:
'C, DJCLO BOOJ OP ECPYPD, VMYWOPV OP OOP PXABLOP BOZ YE M VO IXZORK 
OP RODOPVOP NXP NJCODOJO ECPYPDOP NOJBXXRV. PM KSOOE YE M SYG LCO 
LO KLXXP OOP DMPKL LO NJXDOP!'.

OFYRCCD, NOJBXROP MYL VO VMYWOPV OP OOP PXABL

We weten dat de tekst in het Nederlands geschreven is en vercijferd volgens het Monoalfabetische cryptosysteem, maar we hebben geen idee van de sleutel. Dankzij het behoud van de indeling in woorden en het gebruik van leestekens zouden we al kunnen raden dat OP OOP, wat driemaal voorkomt, misschien staat voor en een.

Om de frequentie vast te stellen van elke letter in de tekst kunnen we gebruik maken van bovenstaande tool, die je ook los kunt laten meedraaien. We kopiĆ«ren de tekst uit het boek Code van Simon Singh en plakken deze in het invoervak. We laten de invoer tellen en vergelijken de gemeten frequenties met de frequenties zoals die in de Nederlandse taal voorkomen. Klik daarvoor op "Tel invoer".

Het resultaat wordt vergeleken met de frequentietabel van de Nederlandse taal. Letters met een ongeveer gelijke frequentie zetten we in een groepje bij elkaar omdat de frequenties per tekst sterk kunnen verschillen. (Het zou zelfs zo kunnen zijn dat er geen e in de tekst voorkomt ook al is dat onwaarschijnlijk).

We zien het hiernaast afgebeelde resultaat:

Op basis van dit resultaat ligt het voor de hand de in de cijfertekst te vervangen door een en dedoor een n.

 

 

 

 

Aanwijzing voor het gebruik van de codetabel:
Zorg bij het gebruik van de codetabel dat je de cijfertekst in hoofdletters invoert en daaronder per letter de klare tekst in kleine letters.

Als we onder de een invoeren en onder de een n dan krijgen we het volgende resultaat:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nu moeten we een beetje met verstand verder puzzelen. Voor de X, Y en V komen volgens de Nederlande frequentietabel in eerste instantie de letters tarien o in aanmerking. Als we de tekst afzoeken komen we tweemaal het woordje XXn tegen. Het ligt daarom voor de hand nu de X te vervangen door de a omdat de letter al vergeven is.

Opvallend zijn verder de woorden VYe en VJYe.

Met de Y in het woord ECnYnD is duidelijk dat de voorkeur uitgaat naar een klinker, de i of de o.

Als we voor de Y de i kiezen en voor de V een dan ontstaan de woordjes die en dJie, wat doet vermoeden dat de J een r zou kunnen zijn. We maken nu een flinke stap die misschien nog wel wat zweetdruppels zou moeten kosten bij een eerste oefening, maar al proberend zou je hier wel op gekomen zijn. We vervangen X-a, Y-j, V-d en J-r en vinden:

Nu schiet het op. Voor het woord 'deWe' kunnen we nu denken aan 'deze', voor het woord 'dMiWend' komen we al gauw via 'dMizend' op 'duizend'. 'Dereed' wordt dan 'gereed', 'nM' wordt 'nu', M wordt u,'MiL' wordt via 'uiL' het woordje 'uit'. We vervangen W-z, M-u, D-g, L-t en vinden:

De rest van de tekst laat zich raden en woordje voor woordje, letter voor letter, bedenken we de volgende substituties:
C-o, A-c, B-h, E-k, K-s, R-l, G-j, N-v, S-m, Q-w, F-p, Z-b en I-f waarna de klare tekst gevonden is:

activiteit

Ga nu verder met opgave 1 boven aan deze pagina.