1.5 Karyogram

Bij het onderzoek naar erfelijke ziekten wordt eerst een karyogram (karyos = kern in het Grieks) gemaakt. Dit gaat als volgt:

1. Cellen worden in deling gebracht (gekweekt).
2. Tijdens de deling worden de cellen met chemische middelen stilgelegd en gekleurd.
3. De cel en de celkern worden stuk gemaakt, zodat de chromosomen los komen te liggen.
4. De chromosomen worden gefotografeerd en geordend op grootte en patroon van de gekleurde banden.

Soms is in het karyogram een afwijking te zien: er is een chromosoom teveel of te weinig aanwezig. Ook kan een deel van een chromosoom missen of groter zijn dan normaal.

 

 

 

Onderstaand karyogram toont geen afwijking.

Figuur 2: Karyogram (bron: Wikipedia)

Chromosomen zijn onder de microscoop alleen te zien tijdens de celdeling. Dit komt omdat ze zich voorafgaand aan de celdeling sterk verkorten, als het ware opwinden tot een heel compact figuurtje. We zien dan dat het chromosoom uit twee chromatiden bestaat die in het centromeer aan elkaar vast zitten: de typische vorm een chromosoom, zoals het altijd wordt afgebeeld.

Chromosoom betekent letterlijk 'gekleurd lichaam', zo genoemd omdat de chromosomen bij de gebruikelijke kleuringen van microscopische preparaten veel kleurstof opnemen, zodat ze duidelijk gekleurd zijn. Bij sterker uitvergroten zien we een kenmerkend patroon van donkere en lichte banden op de chromosomen; aan de hand van dit patroon (en hun lengte) kunnen ze in het karyogram van elkaar worden onderscheiden

Maak opgave 4 in je werkdocument.

Het hoofdstuk over chromosomen is nu afgerond. Werk de begrippenlijst in je werkdocument bij.