Geconjugeerd zuur-basepaar

In een oplossing van een zwak zuur (HZ) in water bestaat het volgende evenwicht:

Z- ontstaat als het zuur HZ een proton afstaat. In de 'terugreactie' kan Z- een proton opnemen.
Dus is het zuurrestion van een zwak zuur (Z-) zelf weer een base. We noemen Z- de geconjugeerde base van het zuur HZ. Evenzo is HZ het geconjugeerde zuur van de base Z-.
HZ en Z- vormen een geconjugeerd zuur-basepaar.
Geconjugeerd betekent gekoppeld, hier in de betekenis van 'bij elkaar horend', ook wel 'zuur-base koppel' genoemd.
Een geconjugeerd zuur-basepaar bestaat dus uit een zuur en een base die door overdracht van één proton in elkaar over kunnen gaan.
H2O is de geconjugeerde base van het zuur H3O+; ze vormen een geconjugeerd zuur-basepaar.
 
Een redenering, zoals hierboven voor zwakke zuren, geldt ook voor zwakke basen.
In een oplossing van een zwakke base (bijvoorbeeld NH3) bestaat het volgende evenwicht:

NH4+ is het geconjugeerde zuur van de base NH3 en H2O is het geconjugeerde zuur van de base OH-.
 
In BINAS tabel 49 zijn naast de zuren de geconjugeerde basen vermeld.
De tabel laat zien wat het verband is tussen de sterkte van een zuur en de sterkte van z'n geconjugeerde base.
 
Algemeen geldt: