Sommige positieve en negatieve ionen, zoals bijvoorbeeld NH4+ en HSO4-, kunnen ook als zuur reageren. En sommige gehydrateerde metaalionen, zoals bijvoorbeeld Fe(H2O)63+, gedragen zich ook als zwakke zuren.
Dit betekent dat bij het oplossen van een zout in water een zure oplossing kan ontstaan.
Zure zoutoplossing: AlCl3 in water
Bij het oplossen splitst het zout in ionen:
Cl--ionen reageren niet met water (Cl- is het zuurrestion afgeleid van een sterk zuur).
De gebruikelijke notatie Al3+(aq) betekent 'omringd door een aantal watermoleculen': Al3+(aq) = Al(H2O)63+. De gehydrateerde aluminiumionen gedragen zich als zuur.
Een gehydrateerd aluminiumion is een zwak zuur Bron: Petrucci, General Chemistry
De zuurstofatomen van de watermoleculen zijn naar het aluminiumion gericht en de waterstofatomen steken naar buiten.Door de positieve lading in het centrum van het complexe ion worden de H-atomen iets afgestoten: ze laten gemakkelijker los dan bij vrije watermoleculen.
NB: Een complex ion bestaat uit een centraal metaalion (hier: aluminiumion) met daaromheen een aantal omhullende deeltjes (hier: watermoleculen).
Extra polarisatie van een watermolecuul door een hooggeladenmetaalion Bron: Brady & Senese, Chemistry
Een van de omhullende watermoleculen kan een waterstofion afstaan aan een vrij watermolecuul. Er ontstaat dan een OH--ion in het complex, waarvan de plus-lading met één afneemt.Deze reactie is de oorzaak van de lage pH van aluminiumzouten in oplossing.
Gehydrateerde metaalionen
In beginsel vertonen alle gehydrateerde metaalionen in water dit verschijnsel.
Bij de ionen van de groepen 1 en 2, de alkali- en aardalkalimetalen, is het echter niet waarneembaar: deze ionen hebben dus geen invloed op de pH van een oplossing.
Oplossingen van bijvoorbeeld KNO3 of CaCl2 reageren dus neutraal.
Alleen bij hooggeladen metaalionen is dit verschijnsel waarneembaar. In tabel 49 van BINAS staat een aantal voorbeelden van dit soort gehydrateerde metaalionen.
Een ijzer(III)chloride-oplossing reageert zuur Bron: Petrucci, General Chemistry