Reductorsterkte van metalen

In de reactie:
 

staat Fe twee elektronen per atoom af aan de Cu2+-ionen, die door opname van twee elektronen per ion overgaan in Cu (zie Redoxreacties I). Dit type reactie noemen we ook wel een verdringingsreactie: het ene metaal verdringt het andere uit de oplossing.
 
De omgekeerde reactie, Cu-metaal in een oplossing van Fe2+-ionen, verloopt niet. Hieruit kunnen we concluderen dat het Cu2+-ion een oxidator is voor Fe, maar het Fe2+-ion geen oxidator is voor Cu.
We kunnen ook zeggen: ijzer heeft een veel sterkere voorkeur voor de ionvorm dan koper.
Of: koper heeft een veel sterkere voorkeur voor de metaalvorm dan ijzer.
Met andere woorden:
 

Algemeen geldt:

Naarmate een metaal gemakkelijker reageert, staan de atomen gemakkelijker elektronen af, is het een sterkere reductor en is het metaal onedeler. Omgekeerd zal een metaalion gemakkelijker een of meer elektronen opnemen naarmate het metaal edeler is. De oxidatie verloopt vlotter naarmate het metaal onedeler is, de reductie verloopt vlotter naarmate het metaal edeler is.
 
Animatie van de reactie van Cu2+ met Zn. (voor deze animatie is Adobe Flash Player nodig)
 
 

Links: koper in een zilvernitraatoplossing.
Er vormt zich zilver en de oplossing kleurt blauw door koperionen.
Rechts: koper in een zinknitraatoplossing. Geen reactie.
Bron: Petucci, General Chemistry

 

 

Verloop reductorsterkte

Door het uitvoeren van goed gekozen experimenten tussen metalen en oplossingen van andere metaalionen, kunnen we alle metalen in een volgorde van toenemende reductorsterkte ('afnemende edelheid') plaatsen. De omgekeerde volgorde geeft de toename van de oxidatorsterkte van de metaalionen. De reeks die we zo krijgen, noemen we ook wel verdringingsreeks. In vereenvoudigde vorm staat deze in onderstaande tabel. De scheiding tussen de halfedele en onedele metalen is aangeduid met H2, om aan te geven dat alle metalen die boven H2 staan wel met zure oplossingen reageren en die eronder niet, zie onder de knop redoxreactie I.

Verloop van de reductorsterkte van de metalen
Bron: McMurry & Fay, Chemistry

 

Metalen met metaaloxiden

Bij hoge temperatuur kunnen ook reacties verlopen tussen een metaal en een metaaloxide. De volgorde van oxideerbaarheid van de metalen is bij deze reacties in het algemeen hetzelfde als de verdringingsreeks. Een voorbeeld is de thermietreactie: een mengsel van aluminiumpoeder en ijzer(III)oxidepoeder reageert na aansteken onder grote warmte-ontwikkeling tot aluminiumoxide en ijzer.