Dipoolmolecuul en dipoolmoment

Dipoolmolecuul

Door ladingsscheiding binnen een molecuul, is een molecuul een dipoolmolecuul of polair molecuul.
Een dipoolmolecuul is een molecuul met twee polen: de ene kant van het molecuul is iets positief
geladen (), de andere iets negatief (). Een molecuul heeft een dipool als aan twee voorwaarden is voldaan:
  • er moeten polaire atoombindingen in het molecuul aanwezig zijn (elke binding is dan een dipool, een zogeheten bindingsdipool);
  • de bindingsdipolen mogen elkaar, als gevolg van de ruimtelijke bouw en de daarmee samenhangende symmetrie van het molecuul, niet opheffen.

Video water als dipoolmolecuul.

 
Dipoolmoment
De sterkte van een dipool drukken we uit in het dipoolmoment m.
Het dipoolmoment is een vectorgrootheid: een grootheid met een grootte en een richting.
In het molecuul geven we het weer met een pijl die wijst van het centrum van de lading naar dat van de lading.
 
Een eenvoudig voorbeeld is het waterstoffluoridemolecuul met één polaire atoombinding, één bindingsdipool. Het H-atoom is iets positief en het F-atoom iets negatief geladen:

De grootte van het dipoolmoment is gelijk aan: m = lading () x afstand van ladingsmiddelpunten ( en )
 
In het SI-eenhedenstelsel heeft het dipoolmoment de eenheid coulomb meter (Cm). In BINAS tabel 55 staan de dipoolmomenten van enkele eenvoudige anorganische en organische stoffen.
 
Een belangrijk voorbeeld van een molecuul met dipool is het H2O-molecuul. Het is een gehoekt molecuul met twee polaire atoombindingen, twee bindingsdipolen.
De partiële dipoolmomenten kunnen we vectorieel optellen tot het netto dipoolmoment van het molecuul. Een ander voorbeeld van een molecuul met dipool is het NH3-molecuul.

Dipool van een H2O-molecuul en een NH3-molecuul
Bron: Brady & Senese, Chemistry

 

 

Sieger Kooij over de begrippen: 'dipool' en 'dipoolmoment'

 

 

 

Hoe achterhaal je de bouw van een molecuul?