Inleiding

De samenstelling van maagzuurtabletten blijkt vol­gens de opgave op de verpakkingen nogal variabel te zijn. In tabel I staan de in de tabletten voorko­mende basen vermeld, waarvan de hoeveelheden zijn opgegeven. Naast deze basen bevatten de ta­bletten meestal nog een laxeermiddel (rhamni frangulae cortex), smaak- en vulstoffen zoals pepermuntolie of drop (succus liquiritiae) en talk.

De naamgeving van de voorkomende stoffen is nog niet in overeenstemming met de lUPAC-regels waardoor
het voor het vinden van de formules soms nodig is om de Pharmacopee te raadplegen.

Met behulp van de formules is dan het theoretisch zuurbindend vermogen te berekenen; dat is het aantal mmol H+-ionen dat, onder bepaalde omstan­digheden, door één tablet gebonden kan worden. Het zuurbindend vermogen kan gemeten worden door een afgewogen hoeveelheid van een tablet, ge­durende 1 uur, bij 37 °C, te schudden met een bekende hoeveelheid (overmaat) zoutzuur en daarna de overgebleven hoeveelheid zoutzuur met natronloog te titreren. De tijd en de temperatuur zijn in overeenstemming met het normale gebruik van de tabletten gekozen. De resultaten staan vermeld in tabel II.

De afwijkende waarden bij sommige merken zijn toe te schrijven aan het in de tabletten voorkomende aluminiumhydroxide. Bij reactie van deze stof met zuren blijkt de reactiesnelheid sterk afhankelijk te zijn van de structuur van de stof, en deze hangt af van de manier waarop het aluminiumhydroxide ge­droogd is.

Dat maagzuurtabletten toch aluminiumhydroxide bevatten hangt samen met de medische eisen die aan de werking van deze tabletten worden gesteld. Een ideaal maagzuurtablet moet namelijk een zodanige samenstelling hebben dat:

  1. het overtollige zuur wordt weggenomen.
  2. de pH niet boven 5 komt, omdat bij een pH > 5 extra maagzuur wordt afgescheiden.
  3. de stoffen niet te snel worden opgenomen en daardoor in het bloed komen, omdat dit aanleiding geeft tot alkalose. Dit is de reden datnatriumwaterstofcarbonaat tegenwoordig nog maar weinig gebruikt wordt.
  4. de stoffen ongeveer een uur werkzaam blijven.

 

De werking van maagzuurtabletten kan gesimu­leerd worden met de Rossett-Rice-test:

Aan een hoeveelheid zoutzuur, overeenkomend met de hoeveelheid zuur in de maag, wordt bij 37 °C een hoeveelheid van een in maagzuurtabletten voor­komende base gevoegd.

De pH wordt dan gemeten, waarna met een be­paalde snelheid, overeenkomend met de zuurafscheiding in de maag, zoutzuur wordt toegedrup­peld, onder gelijktijdige pH-meting.

Het verloop van de pH is sterk afhankelijk van de toegevoegde base. Natriumwaterstofcarbonaat blijkt snel te reageren.
Calciumcarbonaat reageert langzamer maar de pH is de meeste tijd groter dan 5. Aluminiumhydroxide blijkt, mits de goede hoeveelheid wordt gebruikt, beter aan de gestelde eisen te voldoen.