4. Kenmerkende bouwstijlen als uiting van identiteit

 

De bouwstijlen van sommige Werelderfgoederen zijn perfecte voorbeelden van interactie tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving. De Bryggen-kade in Bergen, Noorwegen, is zo’n voorbeeld. Dit Werelderfgoed laat zien hoe Noors hout een bepalende factor is geweest voor de Noorse culturele identiteit.

Bryggen, Noorwegen (Flickr/Christopher MacSurak)

Hoe Noors hout de Noorse cultuur heeft beïnvloed
Is er een verband tussen Noors bouwmateriaal en Noorse cultuur? Stephan Tschudi-Madsen, voormalig Directeur-Generaal van het Commissariaat van Cultuurerfgoed in Noorwegen, schrijft:
Laten we beginnen met de boom. De grootste beperkende factor van de boom is de hoogte. Geen van de breedbladige bomen groeit lang of recht genoeg om geschikt en duurzaam hout te leveren voor een typisch stevig houten huis, waar de horizontale balken door kepen in elkaar gevoegd worden…

Het langste stuk hout dat gebruikt wordt in een gebouw, geeft ons een idee van de omvang van deze boom (de pijnboom, de boom die het meest wordt gebruikt als bouwmateriaal in Noorwegen): het werd in 1861 gevonden bij de afbraak van de Hof-kerk. Het was een stuk van 15 meter lang. Dit was het absolute maximum. Het was meer dan twee keer zo lang dan stukken hout die normaal gesproken voor huizen werden gebruikt.

Geen koning of edelman kan deze afmeting overtreffen. De verhoudingen van een huis werden altijd bepaald door de boom. Een huis is voor iedereen onderhevig aan dezelfde wetten, zelfs wanneer de dikte van het hout en de rijkdom aan versieringen varieert.

Je kunt jezelf afvragen of deze omstandigheden een democratiserend effect op de maatschappij hebben gehad. Er is iets universeel menselijks aan het karakter van kamers van deze omvang. Het staat symbool voor een sociale en menselijke harmonie. De horizontale lijnen van de muurbalken hebben een geruststellend, kalmerend effect. Tegelijkertijd zijn ze comfortabel en praktisch. Zelfs de houtbewerking speelt een essentiële rol: het is niet alleen een uitstekende isolatie, het is ook prettig om aan te raken.

De gewoonte om te bouwen met hout blijft in stand en vandaag de dag wordt 80 procent van de nieuwe huizen in Noorwegen gemaakt van hout. Dit is wellicht het meest bijzondere aan het Noorse culturele erfgoed, misschien wel meer dan andere uitdrukkingen van cultuur. En de boom zelf heeft met al zijn beperkingen en eigenschappen de ontwikkeling beïnvloed.

Monumenten en erfgoederen, Universiteitsforlaget.