Een wiki is een samenwerkingstool die geschikt is voor het samen werken aan inhoud op één plek op het internet. In een wiki wordt door meerdere leden bijgedragen en kan ook altijd worden teruggekeken in de geschiedenis zodat duidelijk is wie wat heeft gedaan. Handig om de bijdrage van je leerlingen te monitoren. Een heel bekend voorbeeld van een wiki is Wikipedia waar al jaren door allerlei mensen in een groot aantal talen samen aan een online encyclopedie wordt gewerkt, die intussen niet meer onderdoet voor niet-gratis versies. Er zijn in het onderwijs voorbeelden van scholen die een wiki inzetten bij internationale projecten, waarbij cursisten uit verschillende landen binnen één wikisite samen aan materiaal werken.
Hoe zet je een wiki in?
Allereerst moet voor jou en je cursisten het leerdoel helder zijn. Je wilt bijvoorbeeld dat leerlingen in groepjes gaan werken aan bepaalde inhoud en hieruit een samenhangend geheel maken. Dit leg je uit en bespreek je met de groepjes. Je zult eerst wat voorwerk hebben aan een wiki voordat deze ingezet kan worden. Je maakt als docent de wiki aan en zorgt dat je cursisten schrijfrechten hebben. Ook kun je al een soort basisstructuur aanmaken met een aantal pagina's met onderwerpen. Maar dit laatste kun je ook aan de cursisten overlaten, zodat ze helemaal zelf de opbouw en inhoud van hun wiki bepalen.
Als je met een wiki gaat werken heb je wat basiskennis nodig over hoe het werkt. Iedere wiki aanbieder heeft wel een korte handleiding op de site staan. Verdiep je dus vooraf kort in de mogelijkheden zodat je de cursisten kan begeleiden. Maar ook hiervoor geldt weer: je kunt de leerlingen deze stap ook zelf laten nemen en samen met hen op ontdekkingstocht gaan in de wiki-wereld.
Normaal gesproken is de wiki het domein van de leerlingen en bepalen zij wat ze erin zetten. Als docent monitor je de voortgang door regelmatig in te loggen en in de geschiedenis te bekijken wie wat heeft bijgedragen. Het is dan gemakkelijk om te zien wie nog weinig heeft toegevoegd en hier kun je op bijsturen. Ook kun je suggesties aandragen voor de opbouw of inhoud. Dit alles hoeft niet in de les plaats te vinden, maar kan daar ook buiten zijn, maar het is wel verstandig in de les af en toe aandacht aan de wiki te besteden door deze bijvoorbeeld via de beamer te tonen en door te nemen. In de meeste wiki's kun je als docent commentaar achterlaten onder aan een pagina wat je cursisten vervolgens weer verder kan helpen.
Waar kun je een wiki maken?
Er zijn sites waar je na het aanmaken van een gratis account een eigen wiki kan opbouwen en delen. Kijk bijvoorbeeld op Wikispaces of voor een overzicht van meerdere gratis wiki aanbieders op deze site (Engelstalig).
TIP: Kijk op de wiki maken voor een pagina over het gebruik van Wiki's in de les, met oefeningen en met verwijzingen naar nog meer bronnen.
TIP: Kennisnet heeft een brochure gepubliceerd over de inzet van wiki's in het onderwijs. Download deze hier (pdf).
TIP: Het democratische karakter van een wiki heeft zowel voordelen als nadelen. Het is een kans om leerlinggericht onderwijs te bieden. De leerlingen kunnen zonder tussenkomst van de docent volledige controle krijgen over hun werkomgeving. Zij zullen ook zelf ondervinden dat het nodig is om afspraken te maken om de samenwerking in goede banen te leiden. Zonder afspraken en een gezamenlijk verantwoordelijkheidsgevoel zal er anarchie ontstaan. (bron)
TIP: Het gebruiken van de geschiedenis van de wiki vergt enige oefening. Niet dat het moeilijk is om de geschiedenis te gebruiken maar het is conceptueel anders dan bijvoorbeeld het beoordelen van een discussie in een discussieforum. In een forum staan berichten netjes onder elkaar, chronologische en bij ‘thread’. In een wiki is alleen de laatste versie zichtbaar. (bron)