Omkristalliseren of herkristalliseren berust op een verschil in oplosbaarheid. Omkristalliseren kun je gebruiken om een vaste stof te zuiveren. Als de stof en de verontreiniging zoveel op elkaar lijken dat extractie met een selectief oplosmiddel niet mogelijk is, kun je gebruik maken van het verschil in verzadiging.
Als je aan het mengsel van de vaste stoffen zoveel van een oplosmiddel toevoegt dat bij verwarmen het mengsel precies oplost, dan zal bij afkoelen direct verzadiging optreden van de te zuiveren stof. De verontreiniging blijft wegens de geringe hoeveelheid in oplossing, terwijl de te zuiveren stof uitkristalliseert.
Meestal wordt ook actieve kool toegevoegd om eventuele andere verontreinigingen te adsorberen. Na filtratie hiervan, laat je het filtraat afkoelen, de stof uitkristalliseren en uiteindelijk moet je weer filtreren om de gezuiverde stof in handen te krijgen. Het filtraat van deze laatste filtratie bevat de opgeloste verontreiniging.
Een nadeel van omkristallisatie is dat je altijd een deel van je stof kwijt raakt in het filtraat.
Video herkristallisatie.
Herkristallisatie van kaliumnitraat (wit), verontreinigd met kopersulfaat (blauw in oplossing) Bron: Petrucci, General Chemistry