Inleiding

Pijnstillers komen onder allerlei merknamen in de handel voor (zie tabel 1).

De pijnstillende (analgetische) werking is toe te schrijven aan aspirine (acetosal = acetylsalicylzuur), fenacetine (4-ethoxy-aceetanilide) of paracetamol (4-hydroxy-aceetanilide of 4-acetylaminofenol).

Waarschijnlijk inactiveren deze stoffen de enzymen die nodig zijn voor de vorming van prostaglandines. Te hoge concentraties van prostaglandines in de cellen geeft een gevoel van pijn. Behalve de pijnstillende werking hebben deze stoffen een koortsverlagend (antipyretische) werking en soms ook nog een ontstekingsremmende (anti-inflammatoire) werking.

De pijnstillende middelen, die vrij in de handel verkrijgbaar zijn, bestaan meestal uit één van de bovengenoemde stoffen of uit een mengsel daarvan. Door te mengen kan met lagere doseringen worden volstaan, waardoor in het algemeen minder kans bestaat op bijwerkingen.

Vaak zijn aan deze preparaten nog stoffen toegevoegd, die op zichzelf geen pijnstillende werking hebben, maar de werking van de pijnstillende stoffen kunnen versterken, zoals cafeïne, dat bovendien de sufheid tegengaat.

Verder bevatten de tabletten vaak een bindmiddel, bijvoorbeeld zetmeel of aluminiumhydroxide en soms ascorbinezuur (vitamine C).

De aanwezigheid van acetylsalicylzuur, paracetamol, cafeïne en fenacetine kan worden vastgesteld door een dunnelaagchromatogram te maken.

 

Tabel 1 Samenstelling van enkele pijnstillers (in mg per tablet)

APC

250 mg acetylsalicylzuur

250 mg fenacetine

  50 mg cafeïne

Aspirine

500 mg acetylsalicylzuur

Aspro

320 mg acetylsalicylzuur

Chefarine 4

200 mg acetylsalicylzuur

200 mg fenacetine

  25 mg cafeïne

200 mg aluminiumhydroxide

Coldrex

250 mg acetylsalicylzuur

    5 mg fenylefrine-HCl

  50 mg ascorbinezuur

Finimal

500 mg paracetamol

  50 mg cafeïne

Saridon

150 mg (2-propyl)fenazon

250 mg fenacetine

  50 mg cafeïne

Sinaspril

  80 mg acetylsalicylzuur

Witte-kruispoeders

250 mg fenazon ( antipyrine)

 

250 mg fenacetine

 

  50 mg cafeïne

 

  20 mg kinine

 

  70 mg lactose