Vervaardiging

Keramiek wordt zowel handmatig als machinaal vervaardigd. De kwaliteit hangt sterk samen met de productiewijze.

Handmatig vervaardigen

De 3 werkwijzen die worden gehanteerd bij de handmatige productie zijn:

- vormen

- draaien

- gieten

Informatie filmpje, Productieproces aardewerk handmatig
Dit leerobject gaat over de manieren van vervaardiging van keramiek: handmatig en machinaal. In dit leerobject komt het handmatig vervaardigen van aardewerk aan de orde.

 

 

Handvormen

Vormen is één van de meest bekende manier om van klei iets te maken. Wie heeft er vroeger niet een potje gemaakt met behulp van 'slangetjes' klei?

Deze methode wordt nog steeds toegepast voor bijzondere exemplaren. Ook via boetseren kun je klei vormen. Voor vazen en potten wordt deze methode echter niet zo vaak gebruikt. Veel potten worden ook wel met de hand gemaakt door platen klei met elkaar te verbinden. Dat is echter wel een tijdrovende methode. Hierdoor onstaan unieke exemplaren die we unica noemen. Unica is de naam voor een voorwerp waar maar één exemplaar van gemaakt is. Serie daarentegen staat voor een aantal exemplaren van hetzelfde product.

 

 

 

Draaien

Het draaien van klei is bij veel mensen bekend. In de praktijk wordt deze methode nog veel toegepast. Er bestaat geen snellere en goedkopere methode om een vaas of pot naar wens te produceren. Je hebt er een draaischijf voor nodig. Dat kan een electisch aangedreven schijf zijn, maar een schopschijf voldoet evengoed.

 

Gieten

Je kunt een voorwerp ook vervaardigen door het te gieten. Je hebt daarvoor een mal nodig. De mal is meestal van gips, omdat dat water aan de klei onttrekt. Als je de mal hebt gebruikt, maak je hem schoon en laat je hem goed drogen. Daarna kun je hem opnieuw gebruiken. Maar met een mal alleen ben je er niet.

Het productieproces gaat als volgt:

  • Je moet de klei zo bewerken dat die vloeibaar is en gegoten kan worden
  • Je giet de vloeibare klei in de mal
  • Je laat dit geheel enige tijd staan, totdat zich een laagje klei aan de wand van de mal heeft gevormd
  • Vervolgens giet je de overtollige klei eruit
  • Daarna laat je de vorm met inhoud staan, totdat de klei leerhard is
  • Je opent de mal en haalt het voorwerp eruit
  • Vervolgens verwijder je de gietnaad

Machinaal vervaardigen

De 3 technieken die worden toegepast bij machinale vervaardiging van keramiek zijn:

- gieten

- persen

- draaien

Gieten

Machinaal gieten werkt hetzelfde als gieten met de hand, maar er zijn onderdelen uit het proces geautomatiseerd. Je kunt vloeibare klei in grote hoeveelheden aanmaken, opslaan en met een doseerpistool verdelen over de gipsmallen die op de lopende band voorbij komen. Del van het productieproces blijven toch handwerk. Denk maar eens aan het openen van de mallen en het weghalen van de gietnaden.

Informatie filmpje, Productieproces aardewerk gieten
Dit leerobject gaat over de manieren van vervaardiging van keramiek: handmatig en machinaal. In dit leerobject komt gieten aan de orde.

 

Persen

Persen is de meest geautomatiseerde manier van kleiverwerking. Deze werkwijze wordt toegepast op voorwerpen die in grote hoeveelheden worden geproduceerd en levert dus schaalvoordelen op. Helaas kun je niet alle vormen via persen produceren. Persen gebeurt namelijk met een mal en een contramal.

Mal: De mal bepaalt de buitenkant van het voorwerp.

Contramal: De contramal bepaalt de binnenzijde van het voorwerp. De contramal moet je na het persen weer verwijderen. 

Informatie filmpje Productie aardewerk persen
Dit leerobject gaat over de manieren van vervaardiging van keramiek: handmatig en machinaal. In dit leerobject komt persen aan de orde.

Draaien

Machinaal draaien lijkt erg veel op handmatig draaien, maar je hebt een mail nodig voor de buitenkant. Ook bij deze methode zijn de vormen die je kunt vervaardigen beperkt.