Extreme temperaturen in Nederland en Europa

Lees Paragraaf 1 en 2. Hierna zal er namelijk een leuke quiz volgen via Quizlet die je moet halen. Quiz behaald? Mooi! Hierna bekijk je de kennisclip die dieper gaat op extreme temperaturen in Nederland en Europa. Succes!

PARAGRAAF 1: DE FOCUS OP NEDERLAND

Nederland koud?

Als je aan Nederland denkt, denk je waarschijnlijk aan regen, wind en grauwe luchten. Het lijkt wel altijd herfst! Maar... is Nederland eigenlijk wel zo koud als we denken?

Om dat goed te weten, gebruiken wetenschappers een slimme manier om de gemiddelde temperatuur per jaar te berekenen. Dat gaat zo: elke dag meten ze twee dingen — de hoogste temperatuur van de dag (bijvoorbeeld 18 graden) en de laagste temperatuur van die dag (bijvoorbeeld 8 graden). Deze twee getallen tel je bij elkaar op: 18 + 8 = 26. Daarna deel je dat door twee: 26 ÷ 2 = 13. Dat is het daggemiddelde.

Dit doen ze voor élke dag van het jaar, dus 365 keer. Al die daggemiddelden worden opgeteld en dan gedeeld door 365. Het getal dat je dan krijgt, is de gemiddelde jaartemperatuur.

In Nederland ligt die gemiddelde jaartemperatuur rond de 10 graden Celsius. Klinkt frisjes maar dat is helemaal niet zo koud als het soms voelt! Zeker als je het vergelijkt met landen zoals Noorwegen of Finland, waar het gemiddeld kouder is. Dus ook al nemen we vaak een jas of paraplu mee, ons klimaat is eigenlijk best mild. Zelfs bij onze oosterburen in Duitsland en bij onze zuiderburen in belgie is het gemiddeld kouder. Misschien denk je bij jezelf nu "huh" in het zuiden moet het toch warmer zijn? Na dit arrangement ga je kunnen uit leggen waarom zuiden niet persee altijd warmer betekent.

 

Koudste temperatuur ooit in Nederland

We weten nu dat Nederland gemiddeld best meevalt qua temperatuur. Maar dat betekent niet dat het hier nooit écht koud kan worden. De koudste temperatuur die ooit in Nederland is gemeten, was maar liefst -27,4 graden Celsius. Dit gebeurde op 27 januari 1942 in Winterswijk, een plaats in het oosten van het land (KNMI, z.j.).

 

Waarom in het oosten en niet in het noorden?

Heb je wel eens in het nieuws gehoord dat er in het oosten van Nederland sneeuw en ijs ligt terwijl wij hier in Rotterdam er niks van meekrijgen? Dit heeft namelijk een reden

Hoe dichter bij de noordpool des de kouder het wordt zou je denken. In Nederland is het echter hoe verder je naar het oosten gaat des de kouder het wordt in de winter. Maar waarom juist daar?

Dat heeft te maken met de ligging. Het oosten van Nederland ligt verder van de zee. De zee zorgt meestal voor zachtere winters, omdat water minder snel afkoelt dan land. In het westen van Nederland, dicht bij de zee, blijft het daarom vaak net iets warmer. In het oosten, zoals in Winterswijk, is die invloed van de zee veel kleiner. Daardoor kan het daar ’s winters flink afkoelen. In de zomer keert dit effect van zee echter om. Het land warmt namelijk sneller op dan de zee. Dan is het oosten dus juist weer warmer dan het westen.

Zie de zee als een soort van verwarming in de winter en een airco in de zomer. Als je in Scheveningen woont aan zee heb je dus wat warmere winters en koelere zomers. Woon je winterswijk dan heb je het omgekeerde.

 

Als we naar kaarten kijken van dagen met koud weer zien we op de weerkaarten ook vrijwel altijd dat het kouder is hoe verder je van zee woont in de winter.

Weerstation De Arend te Kortenhoef

 

Als we kijken naar een kaart van een willekeurige dag in de zomer zien we juist dat het westen kouder is. Herinner je het nog? In de zomer is de zee een airco en in de winter een verwarming

 

Grote verschillen tussen noord en zuid | Weerplaza.nl

 

De waddeneilanden zijn volledig omringt door water. Hier vriest het daardoor nauwelijks in de winter (ondanks dat het zo noordelijk ligt) Het wordt er ook nooit extreem warm.

PARAGRAAF 2: NEDERLAND VERGELEKEN EUROPA

 

Hieronder zien we twee afbeeldingen. De warmste en koudste temperaturen ooit gemeten. 

Map presenting coldest temperatures ever measured in Celcius... : r/MapPorn

Highest Temperature recorded in Europe Countries : r/geography

 

Als je naar de kaarten kijkt van Europa met de laagste en hoogste temperaturen die ooit zijn gemeten, valt Nederland meteen op. Op de kaart met de laagste temperaturen zie je dat Nederland tot de warmere landen behoort. In veel andere landen, zoals Rusland, Zweden en zelfs delen van Duitsland, zijn extreem lage temperaturen gemeten van min 30 tot soms wel min 50 graden. In Nederland is de laagste temperatuur ooit min 27,4 graden, wat vergeleken met de rest van Europa opvallend mild is (KNMI, z.j.).

Op de kaart met de hoogste zomertemperaturen zie je juist het tegenovergestelde. Terwijl het in Zuid-Europa op sommige plekken warmer dan 45 graden is geweest, valt Nederland daar op als een van de koelere landen. De hoogste temperatuur die hier ooit is gemeten is 40,7 graden, en dat is pas sinds 2019 (KNMI, z.j.). Dat lijkt heet, maar in vergelijking met bijvoorbeeld Spanje of Griekenland is het nog redelijk gematigd.

Je kunt dus zeggen dat Nederland op beide kaarten een beetje tussenin ligt: niet de heetste zomers, en zeker niet de koudste winters. Dat komt vooral doordat Nederland dicht bij de zee ligt, die het klimaat matigt. Daardoor warmt het in de zomer minder snel op en koelt het in de winter minder snel af.

 

Landen waar dit zee effect nog sterker is

Landen die volledig omringt zijn door water zoals Ierland hebben dit effect nog sterker dan Nederland. Dit kun je zien op de kaart. En zelfs een land dat bekend staat om ijs en sneeuw zoals Ijsland is eigenlijk niet eens zo heel koud vergeleken andere Europese landen. Kun je je voorstellen dat populaire vakantie landen zoals Turkije en Spanje eigenlijk een veel kouder record hebben dan Ijsland? 

 

In landen als Turkije heb je sterke verschillen tussen zomer en winter. In Nederland kun je eigenlijk soms in de winter dezelfde soort kleding dragen als in de zomer. Iedereen kent vast wel een koude regenachtige zomerdag waar het maar 14 graden ofzo was. We hebben ook allemaal vast wel eens zo een typische zachte winterdag meegemaakt waar het 15 graden was. In Nederland kan het dus soms letterlijk warmer zijn in de winter dan in de zomer. Dit zijn in delen van Rusland of Turkije absoluut ondenkbaar. Weinig verschil tussen zomer en winter noemen we "mild"

 

Andere factoren die extreme temperaturen veroorzaken

 

Het heeft niet alleen te maken met hoe dicht een land bij de zee ligt. Ook hoogte speelt een belangrijke rol. In landen zoals Turkije, Zwitserland of Oostenrijk zie je op de kaarten dat de kouderecord erg extreem koud zijn. In bergachtige gebieden kan het in de winter veel kouder worden, vooral ’s nachts. Dat komt doordat koude lucht naar beneden zakt en in dalen blijft hangen. Bovendien warmt lucht op grote hoogte minder snel op. Daardoor kunnen sommige berggebieden in de zomer juist koeler blijven dan laaggelegen steden in dezelfde regio. In simpele taal kun je eigenlijk gewoon zeggen dat hoe hoger je bent des de kouder het wordt. Daarom zie je ook sneeuw op de top van bergen.

Nederland is een plat land. Het grootste deel ligt op of zelfs onder zeeniveau. Dat zorgt ervoor dat we niet te maken hebben met extreme kou van hoge bergen, maar ook niet met de enorme hitte die in sommige droge, laaggelegen gebieden voorkomt, zoals in het binnenland van Spanje

 

Maak nu deze Educaplay quiz over paragraaf 1 en 2 LET OP houdt je aan deze regels.

In dit spel mag je maximaal 3 fouten maken.
Heb je het gehaald? Super! ga verder naar de kennisclip
Heb je meer dan 3 fouten? Lees dan paragraaf 1 en 2 nog eens goed door voordat je verdergaat  met de kennisclip

Begrijp je iets niet? Vraag dan hulp aan een klasgenoot die het wel heeft gehaald of kom naar mij toe.