1.5 Eigenschappen van plastic

Je hebt inmiddels gezien dat er heel veel verschillende stoffen gemaakt worden van polymeren. Al deze stoffen hebben zeer uiteenlopende eigenschappen. Sommigen zijn heel hard en hittebestendig, terwijl anderen zeer flexibel zijn.

Mesoniveau
Om de verschillende eigenschappen van polymeren te begrijpen is het handig om naar een voorstelling van een polymeer op mesoniveau te kijken. Mesoniveau is een waarnemingsniveau dat net iets verder is uitgezoomd dan microniveau. Je ziet in plaats van de atomen en moleculen, groepjes moleculen of in het geval van polymeren zie je lange ketens.  

Thermoplasten en thermoharders
Globaal gezien kun je plastic in twee verschillende soorten indelen: de thermoplasten en de thermoharders. Lees hiervoor onderstaande bron.

Bron: Eurofysica, Plastic afval in de natuur


Op mesoniveau zie je bij een thermoharder crosslinks (dwarsverbindingen) tussen de polymeerketens. Door deze crosslinks kunnen de polymeerketens niet meer langs elkaar bewegen, waardoor ze bij verwarmen niet zacht en vervormbaar worden.

Slimme polymeren
Een voorstelling op mesoniveau van een
weekmaker in een thermoplast.

Weekmakers
De vorige les heb je zelf plastic gemaakt. Het plastic dat je gemaakt hebt is een thermoplast. De helft van de klas heeft glycerol toegevoegd aan het plastic. Glycerol is een weekmaker, dat zorgt er voor dat het plastic soepel en flexibel wordt. Een weekmaker is een klein molecuul dat tussen de polymeerketens van een thermoplast gaan zitten. Hierdoor wordt de afstand tussen de polymeerketens iets groter en dus wordt de molecuulbinding op die plek wat minder sterk. Dit zorgt ervoor dat het plastic flexibeler wordt.

 

Ketenlengte
Ook de lengte van de polymeerketens is van invloed op de eigenschappen van het plastic.
Bekijk onderstaande video en beantwoord daarna de vragen bij de video.

Bron: schooltv.nl Plastic | Schooltv

Vragen bij de video:
In 1907 is het eerste synthetische polymeer ontdekt: Bakeliet.

  1. Noem twee voordelen en twee nadelen van bakeliet.
  2. Leg uit of bakeliet een thermoplast of een thermoharder is.
  3. De lengte van het polymeer is van invloed op de eigenschappen van dat polymeer. Leg uit dat kogelvrije vesten worden gemaakt van polymeren met lange polymeerketens.
  4. Benoem een eigenschap van polymeren met korte polymeerketens.
  5. De ontwikkeling van polymeren gaat steeds verder. Welke toepassingen van polymeren worden er genoemd voor de toekomst?


Practicum: Plastic onderzoeken
Je gaat verschillende soorten plastic onderzoeken. 

Benodigdheden: minimaal 4 verschillende soorten plastic, je eigen gemaakte bioplastic, een stukje bakeliet, een spijker, een tang, brander met branderplaat, driepoot, bekerglas en kokend water.

Werkwijze:

  1. Leg je eigen gemaakte bioplastics en de vier verschillende plastics die je van thuis hebt meegenomen naast elkaar op de practicumtafel. Vraag aan de toa een stukje bakeliet. Bakeliet is één van de eerste plastics, in het filmpje van de Bètacanon over plastic wordt dit toegelicht.  
  2. Neem de tabel onder de werkwijze over en zet daar je waarnemingen in. 
  3. Bekijk het materiaal goed en ga na of het breekt of buigt.
  4. Verhit een spijker in de vlam. Houd deze vast met een tang en prik met de hete spijker in het materiaal.
  5. Doe een klein stukje van het plastic in een bekerglas en voeg kokend water toe. Verwarm het eventueel nog even boven de brander en bekijk of het plastic vervormd of afbreekt.

Noteer al je waarnemingen in een tabel.

Vragen bij de proef:

  1. Schrijf bij elk stukje plastic of het een thermoharder of een thermoplast betreft.
  2. Leg uit of het stukje plastic biologisch afbreekbaar is.