Artificiële intelligentie (AI) blijft zich razendsnel ontwikkelen en dat heeft een directe impact op het auteursrecht. Helaas is er nog veel onduidelijk over het gebruik van AI im combinatie met auteursrecht. In dit deel van de e-learning proberen we de belangrijkste vragen m.b.t. AI en auteursrecht te beantwoorden.
Hoe werkt AI?
AI tools zijn getraind om op basis van miljarden bronnen met teksten en beeld aan de hand van concrete vragen te voorspellen welk resultaat de gebruiker wenst en de betreffende tekst of het betreffende beeld te leveren. Elke keer als jij een document upload in een AI tool, of een vraag stelt aan AI zal de tool deze informatie opslaan en mogelijk bij een volgende zoekopdracht hergebruiken. Op deze manier wordt de AI tool steeds slimmer.
Ligt er auteursrecht op een werk gemaakt door AI?
Op een werk gemaakt door AI lijkt vooralsnog geen auteursrecht te liggen. Dit wordt (in het buitenland) bevestigd door het Amerikaanse Copyright Office en in de eerst bekende rechtszaak ter wereld die hierover heeft gediend. In augustus 2023 oordeelde de rechtbank van Columbia dat de Copyright Office terecht geen auteursrecht heeft toegekend aan een kunstwerk dat zonder menselijke inbreng tot stand is gebracht.
En hoe zit het dan als iemand bijvoorbeeld een prompt invoert?
Het Amerikaanse Copyright Office zegt dat als AI het werk heeft gemaakt, ook al heeft een mens de AI prompts gegeven en het werk bewerkt, er geen auteursrecht op zit. Maar veel mensen vinden dat oneerlijk, omdat er vaak wel veel menselijke inspanning in zo'n werk zit.
Een ander probleem is dat het vaak niet duidelijk is of iets door AI is gemaakt. Sommige AI-gegenereerde dingen lijken al heel erg op echte dingen. En omdat er geen auteursrecht op zit, hoef je niet te zeggen waar het vandaan komt.
Er zijn ook tegenstrijdige beslissingen geweest. Zo gaf het Copyright Office eerst wel auteursrecht op afbeeldingen die door AI waren gemaakt, maar later niet meer, toen bleek dat het werk door AI was gegenereerd.
In simpele woorden: de regels over auteursrecht op AI-gemaakte werken zijn nog niet duidelijk en er is veel discussie over.
Moet ik het melden als ik AI heb gebruikt in mijn stuk?
Menselijke auteurs moeten beschermd worden tegen oneerlijke concurrentie met generatieve AI. Lezers en kijkers moeten worden gewaarschuwd als een tekst deels of helemaal is opgesteld met de inzet van kunstmatige intelligentie zodat zij een geïnformeerde keuze kunnen maken met welk werk zij willen kennismaken.
Voor het verwijzen naar het gebruik van AI in APA is deze richtlijn opgesteld. Hier wordt in vermeld hoe je het gebruik van AI vermeld.
Mogen auteursrechtelijk beschermde bronnen worden gebruikt om AI te trainen?
Het wordt niet aangeraden om auteursrechtelijk bechermde bronnen te gebruiken om AI te trainen. Veel uitgevers van bronnen zijn juist tegen het gebruik van hun materiaal in combinatie met AI. Het is onbekend waar de data voor gebruikt gaat worden en hiermee kan eventueel onjuiste data gegenereerd worden.
Als je met behulp van AI een bron wilt samenvatten, is het goed om te controleren wat de auteursrechthebbende hierover heeft vermeld.
Is er wetgeving met betrekking tot AI en auteursrecht?
Ja die is er, namelijk: de AI-Act, oftewel AI-verordening. Dit is een Europese wet die regels stelt voor de ontwikkeling en het gebruik van AI-systemen. Ook geeft de wet rechten aan burgers die in aanraking komen met AI-systemen.
Meer informatie over de AI-verordening is te vinden via deze website.