Wat is Parkinson
Parkinson is een neurologische ziekte waarbij cellen in de hersenen die dopamine maken kapot gaan. Ook is het de snelst groeiende hersen ziekte van de wereld.
Hoe ontstaat Parkinson
Waarom de dopamine makende hersencellen kapot gaan is onduidelijk. Uit onderzoek blijkt dat erfelijkheid en invloeden van buitenaf een rol kunnen spelen.
Wanneer het om erfelijkheid gaat komt de ziekte vaker in de familie voor. Ook zul je Parkinson dan mogelijk op jongere leeftijd krijgen. Wanneer het in je gene zit weet je nog niet of en wanneer je ziek word.
Het lijkt erop dat invloeden van buiten af ook een rol spelen bij het ontstaan van Parkinson. Denk hierbij aan bijvoorbeeld wonen of werken in gebieden waar veel bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, zoals een boerderij. Langere tijd blootgesteld worden aan bepaalde oplosmiddelen. Wonen of werken in gebieden waar met zware metalen word gewerkt.
Wat zijn de symptomen van Parkinson
Parkinson is een ziekte die na verloop van tijd langzaam erger word. Hoewel klachten per persoon verschillen zijn er een aantal kenmerkende stappen die de ziekte doormaakt. Er een schaal opgesteld die uit vijf fasen bestaat, om het verloop van de ziekte te kunnen beschrijven en te kunnen bepalen in welk stadium mensen zitten. Bij deze schaal gaat het alleen op motorische problemen.
Fase 1: Unilaterale fase (de eenzijdige fase)
bij 75% begint Parkinson bewegingsproblemen aan een kant. Naarmate die ziekte zich vordert blijft dit vaak de meest aangedane kant. De eerste symptomen bestaan vaak uit: trillen, spierstijfheid, moeite met de start van bewegen en minder goed kunnen bewegen. Aangezien deze klachten nog te compenseren zijn met de goede kant van het lichaam, kunnen mensen de symptomen ook verbergen of negeren. Dit komt bijvoorbeeld door schaamte of angst voor onbegrip.
Fase 2: Bilaterale fase (de tweezijdige fase)
In deze fase zijn de symptomen uitgebreid naar beide kanten en het midden van het lichaam. Het verbergen of negeren van symptomen lukt nu niet meer. Dingen die eerst vanzelf gingen zoals lopen, multitasken (bijvoorbeeld lopen terwijl je praat) gaat nu langzamer en vragen concentratie. Vaak gaan mensen in deze fase ook zachter en onduidelijker praten. Ook slikproblemen en het verlies van gezichtsuitdrukkingen kunnen voorkomen. Deze symptomen kunnen zich ook in een ander fase ontwikkelen.
Fase 3: Evenwichten fase
De symptomen uit fase 1 en 2 nemen steeds verder toe alledaagse handelingen worden moeilijk en balansproblemen vergroten waardoor mensen vaker vallen. Ze verliezen hun evenwicht sneller in deze fase gebruiken mensen steeds vaker hulp middelen om zelfstandig te blijven.
Fase 4: Afhankelijkheid fase
In deze fase reageren de symptomen minder goed op medicatie mensen hebben ook vaker of meer medicatie nodig. Door toenemende symptomen worden mensen in deze fase steeds afhankelijker van de directe omgeving. Hoewel mensen met Parkinson nog wel kunnen staan of lopen zonder hulp, hebben ze vaak wel een rollator of wandelstok nodig voor extra veiligheid. Hulp bij dagelijkse activiteiten zoals aankleden en wassen wordt steeds vaker noodzakelijk, en vaak zijn mensen in deze fase niet meer in staat om alleen te wonen.
Fase 5: Invaliderende fase
Uiteindelijk kunnen de symptomen ervoor zorgen dat iemand volledig afhankelijk word. Lopen of staan zijn heel moeilijk of onmogelijk geworden. De evenwichtsproblemen zijn steeds duidelijker en maken het moeilijk om dingen te doen.
Niet motorische problemen
klachten, zoals constipatie, last van de blaas, verminderde reuk, depressie en slaapproblemen, kunnen zelfs al tot 20 jaar vóór de klassieke motorische symptomen van Parkinson optreden.
symptomen zoals vermoeidheid, angstigheid, milde geheugenproblemen en pijn komen vaak in de eerste 2 fase voor. Ook kan Parkinson effect hebben op de seksuele gezondheid. Denk aan zin in seks, pijn tijdens gemeenschap en erectie- en orgasmeproblemen. Ook hallucinaties, psychoses en dementie kunnen optreden door Parkinson. Dit gebeurd pas wanneer de ziekte verder gevorderd is.
Hoe word de diagnose Parkinson gesteld
Artsen stellen de diagnose Parkinson door:
Te luisteren naar mensen hun verhaal en de klachten die zij ervaren. Vervolgens word er gekeken naar de kenmerken die je aan de buitenkant kunt zien en word er lichamelijk onderzoek gedaan. Hierna word er gekeken naar de verloop van het ziekte proces. Ook kan er een hersenscan gemaakt worden om bijvoorbeeld andere ziektes uit te sluiten. Het medicijn levodopa word ook gegeven om tot een diagnose te komen. Het idee hierachter is, als de klachten verminderen, word de gedachte dat het de ziekte van Parkinson is bevestigd.
Atypisch Parkinson is moeilijk te bepalen. Het lijkt namelijk op andere ziektes, zoals Alzheimer en ALS.
Parkinson kan pas met zekerheid worden vastgesteld wanneer iemand overlijdt door en een hersenonderzoek onder de microscoop uit te voeren.
Hoe word Parkinson behandeld
Medicatie
DBS therapie (diepe hersenstimulatie)
Bij diepe hersenstimulatie worden diep gelegen hersenkernen elektronisch geprikkeld door middel van elektroden die in de hersenen worden geplaatst. De elektroden worden aangestuurd door één batterij (neurostimulator) die de arts onder de huid plaatst.
Een operatie kan je helpen meer controle te krijgen over de symptomen.
Fysiotherapie, oefentherapie, logopedie en ergotherapie.
Wanneer diagnose ziekte van parkinson? | ParkinsonNL
Symptomen ziekte van Parkinson | parkinson eerste symptomen | ParkinsonNL